Η ορθοστατική υπόταση είναι μια διαταραχή που πολλοί άνθρωποι έχουν βιώσει έστω και μία φορά: εκείνη τη στιγμή που σηκώνεστε απότομα και νιώθετε ζάλη, σκοτοδίνη ή ακόμη και τάση λιποθυμίας. Αν και συχνά υποτιμάται, η συγκεκριμένη κατάσταση μπορεί να αποτελεί ένδειξη ότι η αρτηριακή πίεση δεν ρυθμίζεται σωστά όταν αλλάζει η θέση σας.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, η ορθοστατική υπόταση δεν είναι απλώς ένα «παροδικό φαινόμενο». Σε αρκετές περιπτώσεις σχετίζεται με την αφυδάτωση, τη λήψη φαρμάκων, αλλά και χρόνιες παθήσεις. Η κατανόηση των αιτιών και των συμπτωμάτων της είναι καθοριστική ώστε να αναζητήσετε έγκαιρα ιατρική συμβουλή και να προλάβετε πιθανά προβλήματα στην καθημερινότητά σας, σύμφωνα με το Better Health.

Όταν σηκώνεστε από καθιστή ή ξαπλωμένη θέση, τα αιμοφόρα αγγεία σας κανονικά αντιδρούν στη βαρύτητα συσπώμενα, ώστε να μην πέσει η αρτηριακή πίεση. Με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζεται ότι ο εγκέφαλος θα λάβει επαρκές οξυγονωμένο αίμα. Όταν όμως αυτός ο μηχανισμός δεν λειτουργεί σωστά, εμφανίζεται η ορθοστατική υπόταση. Πρόκειται για μια μορφή χαμηλής πίεσης που δεν θεωρείται ασθένεια, αλλά σύμπτωμα κάποιας υποκείμενης αιτίας. Στην πραγματικότητα, οι περισσότεροι έχουν νιώσει μια ήπια μορφή της, όπως τη γνωστή ζάλη όταν κάποιος σηκώνεται πολύ γρήγορα από το κρεβάτι.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Τα συμπτώματα της ορθοστατικής υπότασης περιλαμβάνουν ζάλη, θολή όραση, ναυτία, και σε ορισμένες περιπτώσεις, λιποθυμία. Όλα αυτά συνδέονται με το γεγονός ότι περίπου 800 ml αίματος συγκεντρώνονται στα αγγεία των ποδιών κάθε φορά που κάποιος σηκώνεται. Οι βαροϋποδοχείς της αορτής και των καρωτίδων ανιχνεύουν την πτώση της πίεσης και στέλνουν σήμα στο σώμα να αντιδράσει. Σε υγιή άτομα η καρδιά επιταχύνει και τα αγγεία συσπώνται γρήγορα. Στα άτομα με ορθοστατική υπόταση, ωστόσο, αυτή η αντίδραση καθυστερεί ή δεν εμφανίζεται καθόλου, με αποτέλεσμα η αρτηριακή πίεση να παραμένει χαμηλή.

Οι αιτίες της ορθοστατικής πίεσης

Οι αιτίες που μπορεί να οδηγήσουν σε ορθοστατική υπόταση είναι πολλές και περιλαμβάνουν καταστάσεις όπως αφυδάτωση από γαστρεντερίτιδα, αναιμία, σακχαρώδη διαβήτη, κιρσούς, νόσο του Πάρκινσον, νευροπάθειες, αλλά και καρδιακά προβλήματα όπως αρρυθμίες. Συχνά εμπλέκονται φάρμακα, ιδιαίτερα διουρητικά και αντιυπερτασικά, ενώ η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να εντείνει το πρόβλημα. Ακόμη, παρατεταμένη ανάπαυση στο κρεβάτι ή μια σημαντική απώλεια αίματος μπορούν να πυροδοτήσουν επεισόδια υπότασης.

Η ηλικία αποτελεί έναν σημαντικό παράγοντα κινδύνου, καθώς οι μεγαλύτεροι άνθρωποι εμφανίζουν συχνότερα τέτοιου είδους επεισόδια. Αυτό οφείλεται τόσο στη φυσιολογική εξασθένηση του αυτόνομου νευρικού συστήματος, όσο και στην παρουσία χρόνιων ασθενειών. Είναι χαρακτηριστικό ότι η υπόταση μπορεί να εμφανιστεί μετά από ένα γεύμα, λόγω της αυξημένης ροής αίματος στα έντερα, ή μετά από πολύωρη ορθοστασία.

Η διάγνωση βασίζεται σε ένα συνδυασμό ιατρικού ιστορικού, σωματικής εξέτασης και μετρήσεων πίεσης σε διαφορετικές στάσεις. Συχνά χρειάζονται αιματολογικές εξετάσεις για τον έλεγχο σακχάρου και ορμονών, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να ζητηθεί υπέρηχος καρδιάς ή άλλες εξειδικευμένες εξετάσεις.

Τρόποι αντιμετώπισης

Η θεραπεία εξαρτάται από την αιτία. Σε περίπτωση αφυδάτωσης, η λήψη υγρών είναι καθοριστική. Αν ευθύνονται φάρμακα, ο γιατρός μπορεί να προσαρμόσει τις δόσεις ή να προτείνει εναλλακτική αγωγή. Όταν υπάρχουν καρδιακά ή νευρολογικά προβλήματα, μπορεί να χρειαστεί φαρμακευτική αγωγή. Σε ορισμένες περιπτώσεις χρησιμοποιούνται φάρμακα που αυξάνουν την αρτηριακή πίεση.

Παράλληλα, υπάρχουν πρακτικές στρατηγικές που βοηθούν στην καθημερινότητα. Το να σηκώνεστε αργά από το κρεβάτι ή την καρέκλα δίνει χρόνο στο κυκλοφορικό σας να προσαρμοστεί. Η ανύψωση του κεφαλιού με μαξιλάρια μπορεί να μειώσει τα πρωινά επεισόδια υπότασης. Η κατανάλωση μικρών και συχνών γευμάτων μειώνει τον κίνδυνο υπότασης. Η επαρκής ενυδάτωση είναι απαραίτητη, ενώ το αλκοόλ καλό είναι να αποφεύγεται. Μικρές δόσεις καφεΐνης, όπως ένα φλιτζάνι καφέ ή τσάι με κάθε γεύμα, μπορούν επίσης να είναι ωφέλιμες, αρκεί να μην γίνεται υπερβολική κατανάλωση που προκαλεί αφυδάτωση.

Η αποφυγή ζεστών περιβαλλόντων, σάουνας ή έντονης σωματικής δραστηριότητας που προκαλεί αγγειοδιαστολή βοηθά στην πρόληψη. Εξίσου σημαντικό είναι να μην παραμένετε όρθιοι ακίνητοι για μεγάλο χρονικό διάστημα και να είστε προσεκτικοί σε μεγάλα υψόμετρα, όπου τα συμπτώματα εντείνονται.