Από την γρίπη, την ιλαρά και τον κοκκύτη μέχρι τις εντερικές και τις δερματικές λοιμώξεις υπάρχουν δεκάδες μεταδοτικές ασθένειες που προκαλούνται από ιούς και μπορούν να μεταφερθούν από ένα άτομο σε κάποιο άλλο.
Αρκεί να ανατρέξουμε στα πρώτα χρόνια της εμφάνισης του κορωνοϊού όταν η λήψη μέτρων για την αποτροπή της μετάδοσης του ιού ξεπέρασε κάθε όριο αυστηρότητας.
Πλέον, μετά από τα δύσκολα χρόνια και του κορωνοϊού και την επιστροφή στην κανονικότητα, έχουμε να αντιμετωπίσουμε κοινές μεταδοτικές ασθένειες, οι οποίες μας απασχολούν εδώ και πολλά χρόνια.
Η λίστα με τις πιο μεταδοτικές ασθένειες
- ιλαρά
- κοκκύτης
- ανεμοβλογιά
- κορωνοϊός
Ο Dan Baumgardt Επίκουρος Καθηγητής στη Σχολή Φυσιολογίας, Φαρμακολογίας και Νευροεπιστήμης, στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ σε άρθρο του στο The Conversation επισημαίνει ότι η ιλαρά έχει αύξηση κρουσμάτων παγκοσμίως τα τελευταία χρόνια, συμπεριλαμβανομένων χωρών όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ.
Αν και διάφοροι παράγοντες συμβάλλουν σε αυτήν την τάση, η κύρια αιτία είναι η μείωση των ποσοστών εμβολιασμού στην παιδική ηλικία. Ο αριθμός R0 (ο αριθμός των μεταδόσεων που θα κάνει ένα μολυσμένο άτομο όταν βρεθεί σε πληθυσμό όπου δεν υπάρχει καθόλου ανοσία) για την ιλαρά κυμαίνεται μεταξύ 12 και 18. Αν κάνετε τους υπολογισμούς, δύο κύκλοι μετάδοσης από το πρώτο μολυσμένο άτομο θα μπορούσαν να κολλήσουν τον ιό σε 342 άτομα. Αυτός είναι ένας εκπληκτικός αριθμός από έναν μόνο ασθενή - αλλά ευτυχώς, η προστατευτική δύναμη του εμβολιασμού βοηθά στη μείωση της πραγματικής εξάπλωσης μειώνοντας τον αριθμό των ατόμων που είναι ευάλωτα στη μόλυνση.
Η ιλαρά είναι εξαιρετικά μολυσματική, εξαπλώνεται μέσω μικροσκοπικών αερομεταφερόμενων σωματιδίων που απελευθερώνονται κατά τον βήχα ή το φτέρνισμα. Δεν απαιτεί καν άμεση επαφή. Είναι τόσο μολυσματική που ένα μη εμβολιασμένο άτομο μπορεί να κολλήσει τον ιό απλώς μπαίνοντας σε ένα δωμάτιο όπου ένα μολυσμένο άτομο ήταν παρών δύο ώρες νωρίτερα.
Οι άνθρωποι μπορούν επίσης να είναι μολυσματικοί και να μεταδώσουν τον ιό πριν εμφανίσουν συμπτώματα ή έχουν οποιονδήποτε λόγο να απομονωθούν.
Άλλες μολυσματικές ασθένειες με υψηλές τιμές R0 περιλαμβάνουν τον κοκκύτη (12 έως 17), την ανεμοβλογιά (10 έως 12) και την COVID, η οποία ποικίλλει ανά υποτύπο αλλά γενικά κυμαίνεται μεταξύ 8 και 12. Αν πολλοί ασθενείς αναρρώνουν πλήρως από αυτές τις ασθένειες, ωστόσο δεν αποκλείεται να οδηγήσουν σε σοβαρές επιπλοκές, όπως πνευμονία, επιληπτικές κρίσεις, μηνιγγίτιδα, τύφλωση και, σε ορισμένες περιπτώσεις, ακόμη και θάνατο.
Οι μεταδοτικές ασθένειες που δεν εξαπλώνονται εύκολα
Από την άλλη πλευρά, ένα χαμηλότερο ποσοστό μολυσματικότητας δεν σημαίνει ότι μια ασθένεια είναι λιγότερο επικίνδυνη.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η φυματίωση, η οποία έχει R0 που κυμαίνεται από λιγότερο από ένα έως τέσσερα. Αυτό το εύρος ποικίλλει ανάλογα με τοπικούς παράγοντες όπως οι συνθήκες διαβίωσης και η ποιότητα της διαθέσιμης υγειονομικής περίθαλψης.
Η φυματίωση προκαλείται από το βακτήριο Mycobacterium tuberculosis, και μεταδίδεται επίσης αερομεταφερόμενα, αλλά εξαπλώνεται πιο αργά, συνήθως απαιτώντας παρατεταμένη στενή επαφή με κάποιον που έχει την ενεργό νόσο.
Τα κρούσματα τείνουν να εμφανίζονται σε άτομα που μοιράζονται χώρους διαβίωσης. Ο πραγματικός κίνδυνος με τη φυματίωση είναι η δυσκολία στη θεραπεία της. Μόλις διαγνωστεί, απαιτείται ένας συνδυασμός τεσσάρων αντιβιοτικών που λαμβάνονται σε διάστημα τουλάχιστον έξι μηνών. Τα τυπικά αντιβιοτικά όπως η πενικιλίνη είναι αναποτελεσματικά και η λοίμωξη μπορεί να εξαπλωθεί πέρα από τους πνεύμονες σε άλλα μέρη του σώματος, συμπεριλαμβανομένου του εγκεφάλου, των οστών, του ήπατος και των αρθρώσεων.
Επιπλέον, τα κρούσματα ανθεκτικής στα φάρμακα φυματίωσης αυξάνονται, αφού τα βακτήρια δεν ανταποκρίνονται πλέον σε ένα ή περισσότερα από τα αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται στη θεραπεία.
Άλλες ασθένειες με χαμηλότερη μολυσματικότητα περιλαμβάνουν τον ιό Έμπολα - ο οποίος είναι εξαιρετικά θανατηφόρος αλλά μεταδίδεται μέσω στενής σωματικής επαφής με σωματικά υγρά. Το R0 του κυμαίνεται από 1,5 έως 2,5.
Ασθένειες με τις χαμηλότερες τιμές R0 - κάτω από ένα - περιλαμβάνουν το αναπνευστικό σύνδρομο της Μέσης Ανατολής (Mers), τη γρίπη των πτηνών και τη λέπρα. Αν και αυτές οι λοιμώξεις είναι λιγότερο μεταδοτικές, η σοβαρότητά τους και οι πιθανές επιπλοκές τους δεν πρέπει να υποτιμώνται.
Η απειλή που θέτει οποιαδήποτε μολυσματική ασθένεια εξαρτάται όχι μόνο από το πώς επηρεάζει το σώμα, αλλά και από το πόσο εύκολα εξαπλώνεται. Προληπτικά μέτρα όπως ο εμβολιασμός παίζουν ζωτικό ρόλο - όχι μόνο στην προστασία των ανθρώπων, αλλά και στον περιορισμό της μετάδοσης σε όσους δεν μπορούν να λάβουν ορισμένα εμβόλια - όπως βρέφη, έγκυες γυναίκες και άτομα με σοβαρές αλλεργίες ή εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα. Αυτά τα άτομα είναι επίσης πιο ευάλωτα γενικότερα σε λοιμώξεις.
