Οι άνθρωποι άνω των 60 αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο σοβαρών λοιμώξεων, επειδή με την ηλικία το ανοσοποιητικό σύστημα ανταποκρίνεται πιο αδύναμα σε ιούς και βακτήρια. Παράλληλα, οι χρόνιες παθήσεις που είναι συχνότερες σε αυτή την ηλικιακή ομάδα, όπως καρδιοπάθειες, διαβήτης και αναπνευστικά προβλήματα, επιβαρύνουν ακόμη περισσότερο την άμυνα του οργανισμού. Τα εμβόλια μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο σοβαρής νόσησης, νοσηλείας και επιπλοκών και αποτελούν βασικό μέτρο πρόληψης που έχει αποδειχθεί ότι σώζει ζωές.

Το Μάρτιο του 2025, η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών επικαιροποίησε το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών Ενηλίκων και περιέλαβε νεότερες συστάσεις για τα άτομα άνω των 60, με στόχο πιο αποτελεσματική προστασία απέναντι στις λοιμώξεις που μπορούν να προληφθούν.

Παρακάτω παρουσιάζονται τα εμβόλια που συστήνονται σήμερα στην Ελλάδα για τις ηλικίες άνω των 60, σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες οδηγίες.

Τα εμβόλια που συνίσταται να κάνουν οι άνω των 60

Εμβόλιο γρίπης

Η ετήσια δόση γρίπης αποτελεί βασική σύσταση για όλους τους ανθρώπους άνω των 60.

Σημειώνουμε ότι φέτος ένα νέο στέλεχος του ιού της γρίπης, ο υποκλάδος Κ, προκαλεί την ανησυχία της επιστημονικής κοινότητας, καθώς φαίνεται να προκαλεί βαρύτερη νόσηση και αυξημένη διασπορά, συγκριτικά με τους προηγούμενους υποτύπους που είχαν επικρατήσει στην κοινότητα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η γρίπη Κ ξεφεύγει μερικώς από την ανοσία του φετινού αντιγριπικού εμβολίου. Ωστόσο, ο εμβολιασμός συνεχίζει να προστατεύει από τη βαριά νόσηση και είναι ιδιαίτερα σημαντικός για τους άνω των 60 και τα άτομα με υποκείμενα νοσήματα.

Εμβόλιο έρπητα ζωστήρα

Το εμβόλιο κατά του έρπητα ζωστήρα συστήνεται σε όλους άνω των 60 στην Ελλάδα, καθώς μειώνει σημαντικά την πιθανότητα εμφάνισης ζωστήρα και μεθερπητικής νευραλγίας.

Στην Ελλάδα κυκλοφορεί το αδρανοποιημένο ανασυνδυασμένο εμβόλιο (RΖV).

Το αδρανοποιημένο ανασυνδυασμένο εμβόλιο (RΖV) εμβόλιο χορηγείται ενδομυϊκά σε δύο δόσεις:

• σε άτομα ηλικίας 18 ετών και άνω με ανοσοκαταστολή (συμπεριλαμβανομένων ασθενών με HIV) με συνιστώμενο μεσοδιάστημα 1-2 μηνών.
• σε άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω, με συνιστώμενο μεσοδιάστημα 2 μηνών (ο εμβολιασμός θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί το αργότερο σε μεσοδιάστημα 6 μηνών από την πρώτη δόση).

Τα άτομα με προηγούμενο εμβολιασμό με το ζώντα εξασθενημένο ιό (ZVL) μπορούν να λάβουν:

• το αδρανοποιημένο ανασυνδυασμένο εμβόλιο (RΖV) εμβόλιο. Το RZV είναι ασφαλές και αποτελεσματικό όταν χορηγείται ένα χρόνο μετά από νόσηση από έρπητα ζωστήρα και 5 ή περισσότερα
• χρόνια μετά από προηγούμενο εμβολιασμό με ZVL. Αν και δεν υπάρχουν σαφή δεδομένα, σε άτομα ηλικίας άνω των 70 ετών το διάστημα των 5 ετών μετά από προηγούμενο εμβολιασμό μπορεί να συντομευτεί.

Εμβόλιο έναντι του κορωνοϊού (COVID-19)

Η τελευταία οδηγία του Υπουργείου Υγείας προβλέπει ετήσια αναμνηστική δόση για όλους άνω των 60 κάθε φθινόπωρο. Επιπλέον δόση μπορεί να συστηθεί σε περιόδους έξαρσης ή σε άτομα με σοβαρά προβλήματα υγείας, κατόπιν ιατρικής κρίσης.

Συγκεκριμένα, για τους άνω των 60 και ασθενείς σε ανοσοκαταστολή και διάφορα χρόνια νοσήματα, χορηγείται μια δόση του επικαιροποιημένου μονοδύναμου εμβολίου.

Επιπρόσθετα εμβόλια που συστήνονται στους άνω των 60 υπό προϋποθέσεις

Εμβόλιο κατά του πνευμονιόκοκκου

Το συγκεκριμένο εμβόλιο συνιστάται κυρίως σε άτομα 65 ετών και άνω, ωστόσο άτομα ηλικίας 18 ως 64 ετών με υποκείμενα νοσήματα επίσης συστήνεται να το κάνουν, σύμφωνα με την Εθνική Επιτροπή εμβολιασμού.

Εμβόλιο κατά του αναπνευστικού συγκυτιακού ιού (RSV)

Χορηγείται μια δόση του εμβολίου σε άτομα που ανήκουν στις παρακάτω ομάδες αυξημένου κινδύνου:

- Άτομα ηλικίας 75 ετών και άνω.

- Άτομα ηλικίας 60 ως 74 ετών με έναν ή περισσότερους από τους παρακάτω επιβαρυντικούς

παράγοντες ή χρόνια νοσήματα:

• Χρόνιες σοβαρές καρδιαγγειακές παθήσεις (π.χ. συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια ισχαιμικής ή άλλης αιτιολογίας, μυοκαρδιοπάθεια, συγγενής καρδιοπάθεια, αλλά όχι απλή αρτηριακή υπέρταση).
• Χρόνιες αναπνευστικές παθήσεις (άσθμα ή χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια σε χρόνια αγωγή, εμφύσημα, κυστική ίνωση, διάμεση πνευμονοπάθεια υπό αγωγή).
• Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια σταδίου 4 ή 5 (υπό εξωνεφρική κάθαρση).
• Σακχαρώδης διαβήτης με βλάβες οργάνων στόχος (διαβητική νεφροπάθεια, νευροπάθεια, αμφιβληστροειδοπάθεια, καρδιαγγειακή νόσος).
• Σοβαρή νοσογόνος παχυσαρκία με ΔΜΣ ≥40 kg/m2.
• Καταστάσεις μέτριας ή σοβαρής ανοσοκαταστολής (φαρμακευτική ή λόγω νόσου).
• Νευρολογικές ή νευρομυϊκές καταστάσεις που επηρεάζουν τον μηχανισμό της κατάποσης ή το αντανακλαστικό του βήχα, ή προκαλούν αδυναμία των μυών της αναπνοής.
• Χρόνια ηπατική ανεπάρκεια (π.χ. κίρρωση).
• Σοβαρές αιμοσφαιρινοπάθειες (π.χ. δρεπανοκυτταρική νόσος, θαλασσαιμία).
• Άτομα που διαμένουν σε ιδρύματα χρονίως πασχόντων και μονάδες φιλοξενίας ηλικιωμένων.
• Άτομα που πάσχουν από άλλη χρόνια νόσο ή κατάσταση που κατά την κρίση του θεράποντος ιατρού ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός μπορεί να προκαλέσει σοβαρή νόσο ή επιπλοκές.
• Έγκυες, ηλικίας ≥ 18 ετών, μεταξύ 32-36+6 εβδομάδων κύησης με αναμενόμενη ημερομηνία τοκετού μεταξύ Οκτωβρίου και Μαρτίου