Ως γονείς, θέλετε να βλέπετε το παιδί σας χαρούμενο, αλλά η συνεχής υποχώρηση μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες μακροπρόθεσμα. Η υπερπροστατευτική ανατροφή, που αποσκοπεί στο να αποφύγετε κάθε δυσκολία, περιορίζει τις ευκαιρίες του παιδιού να αναπτύξει ανεκτικότητα και να μάθει να διαχειρίζεται την απογοήτευση.
Η παιδοψυχολόγος Michele Borba επισημαίνει ότι τα κακομαθημένα παιδιά συχνά γίνονται εγωιστικά, δυστυχισμένα και συνεχώς δυσαρεστημένα ως ενήλικες. Ποια είναι όμως τα σημάδια που δείχνουν ότι μεγαλώνετε ένα κακομαθημένο παιδί;
1. Δεν δέχεται το «όχι» ως απάντηση
Το παιδί σας περιμένει να γίνουν τα πράγματα όπως τα θέλει και συνήθως τα καταφέρνει. Στην πραγματικότητα, είναι αυτό που σας λέει συνεχώς «όχι».
2. Θέλει να παίρνει παρά να δίνει
Τα κακομαθημένα παιδιά δεν εκτιμούν ό,τι κάνετε γι′ αυτά. Αντί να λένε «παρακαλώ» και «ευχαριστώ», η αγαπημένη τους λέξη είναι «δώσε μου».
3. Απαιτεί τα πράγματα να γίνουν το συντομότερο δυνατό
Δεν λαμβάνει υπόψη ότι οι άλλοι άνθρωποι μπορεί να ενοχληθούν από τα αιτήματά του και περιμένει από εσάς να αφήσετε στην άκρη τις προτεραιότητές σας και να ικανοποιήσετε όλα όσα θέλει.
4. Σκέφτεται μόνο τον εαυτό του
Αν ένα άλλο παιδί στην τάξη πάρει ένα αυτοκόλλητο, ένα παιδί κακομαθημένο αναστατώνεται και λέει: «Το αξίζω περισσότερο!» Αυτό δείχνει ότι νιώθει πως δικαιούται και περιμένει ειδικές χάρες.
5. Ποτέ δεν είναι ικανοποιημένο με αυτά που έχει
Το παιδί που έχει κακομάθει είναι συνηθισμένο να έχει όλα τα παιχνίδια του κόσμου, αλλά ποτέ δεν είναι αρκετά. Θέλει πάντα περισσότερα.
Η κακομαθημένη συμπεριφορά μαθαίνεται, επομένως μπορεί να ξεμαθευτεί με συνέπεια και υπομονή. Στην αρχή, το παιδί πιθανόν να αντιδράσει στην αλλαγή, αλλά είναι σημαντικό να μην υποχωρείτε. Πρέπει να λέτε «όχι» χωρίς ενοχές. Τα παιδιά που μεγαλώνουν με σαφή όρια και λιγότερο ανεκτική ανατροφή έχουν υψηλότερη αυτοεκτίμηση και μεγαλύτερη ενσυναίσθηση. Δώστε πάντα μια σύντομη εξήγηση για το «όχι», ώστε να καταλάβει τους λόγους της απόφασής σας. Για παράδειγμα, μπορείτε να πείτε ότι η εργασία για το σπίτι προηγείται της ώρας παιχνιδιού ή ότι δεν μπορεί να παίξει επειδή μπορεί να μεταδώσει τον βήχα του στους φίλους του.
Επαινέστε τα σωστά πράγματα. Αν τα παιδί είναι συνηθισμένο στον έπαινο, επικεντρωθείτε στις πράξεις που δείχνουν φροντίδα και συνεργασία με άλλους. Ρωτήστε για τα ωραία πράγματα που κάνει για τους άλλους, αντί να εστιάζετε αποκλειστικά στις επιδόσεις του στα μαθήματα. Η αναγνώριση της καλοσύνης και της συνεργασίας ενισχύει την αξία της φροντίδας και της προσφοράς.
Ενισχύστε την ευγνωμοσύνη. Η πρακτική της ευγνωμοσύνης κάνει τα παιδιά πιο ευτυχισμένα και ανθεκτικά. Προτείνετε ζωγραφιές για τα πράγματα για τα οποία νιώθει ευγνωμοσύνη ή τηρείστε ένα οικογενειακό ημερολόγιο ευγνωμοσύνης, στο οποίο όλοι μοιράζονται τα θετικά γεγονότα και τις καλές πράξεις τους. Οι τακτικές τελετουργίες ευγνωμοσύνης βοηθούν τα παιδιά να εκτιμούν περισσότερο όσα έχουν και να συνδέονται συναισθηματικά με τους άλλους.
Τέλος, η ικανότητα αναμονής σχετίζεται άμεσα με μελλοντική ακαδημαϊκή και οικονομική επιτυχία. Αν ζητήσει την προσοχή σας ενώ μιλάτε στο τηλέφωνο, δείξτε του ότι θα ασχοληθείτε αργότερα. Αν θέλει κάτι που δεν μπορεί να πάρει άμεσα, δώστε του να καταλάβει ότι θα το έχει αργότερα, αρκεί να περιμένει τη σειρά του.
Είναι σημαντικό να βοηθήσετε το παιδί να καταλάβει ότι επηρεάζει των άλλων. Ρωτήστε τι θα μπορούσε να κάνει διαφορετικά ώστε να αποφευχθούν πληγωμένα συναισθήματα. Μέσα από συζητήσεις και καθοδήγηση, τα παιδιά μαθαίνουν να αναγνωρίζουν τις συνέπειες της συμπεριφοράς τους.
Προσπαθήστε να εστιάζετε στο να δίνει το παιδί κι όχι στο να παίρνει. Δημιουργήστε ευκαιρίες για πράξεις φροντίδας, όπως να χαρίζει παλιά παιχνίδια ή να βοηθήσει έναν γείτονα. Παράλληλα, διδάξτε πώς να δέχεται δώρα με ευγένεια και εκτίμηση. Η εμπειρία της προσφοράς και η ικανότητα να εκφράζει ευγνωμοσύνη δημιουργεί θετική αυτοεικόνα και κοινωνική υπευθυνότητα.
