Το πιο σημαντικό στοιχείο για την υγεία της ακοής, σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι το πώς βοηθά τους ανθρώπους να παραμένουν ενεργοί και κοινωνικά συνδεδεμένοι. Δείτε πώς μπορείτε να την υποστηρίξετε.
Μια πρόσφατη μελέτη εξέτασε τη δυνητική σύνδεση ανάμεσα στην απώλεια ακοής και την άνοια, υποδεικνύοντας ότι η αντιμετώπιση της απώλειας ακοής μπορεί να ωφελήσει τον εγκέφαλο. Αν και η πιθανή αυτή σχέση εξακολουθεί να διερευνάται, ο συν-συγγραφέας της μελέτης και ΩΡΛ Nicholas Reed συμβουλεύει να δίνουμε προτεραιότητα στην υγεία της ακοής ούτως ή άλλως.
Αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία, εξηγεί ο Reed, είναι ότι η καλή υγεία της ακοής βοηθά τους ανθρώπους να παραμένουν ενεργοί και συνδεδεμένοι με τον κόσμο γύρω τους.
Πώς προκύπτει η απώλεια ακοής;
Η απώλεια ακοής μπορεί να οφείλεται σε πληθώρα γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων, όπως χρόνιες ασθένειες και το κάπνισμα. Πολλοί παρουσιάζουν επίσης ηλικιακά σχετιζόμενη απώλεια ακοής, που ονομάζεται πρεσβυακουσία. Η απώλεια ακοής «δεν αφορά την ένταση», εξηγεί ο Reed. Είναι θέμα καθαρότητας. Χάνουμε την ακοή μας σε διαφορετικές συχνότητες με διαφορετικό ρυθμό, γεγονός που μπορεί να κάνει τους ήχους να ακούγονται θολά ή μπερδεμένα.
Υπάρχει η τάση να «ομαλοποιούμε» την απώλεια ακοής όσο μεγαλώνουμε. Άλλες καταστάσεις υγείας φαίνονται πιο επείγουσες, και έτσι η ακοή μπαίνει σε δεύτερη μοίρα.
Ωστόσο, η απώλεια ακοής μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις και στην ιατρική φροντίδα, αφού δυσχεραίνει την επικοινωνία ασθενούς και γιατρού.
Ποια είναι η σχέση ανάμεσα στην απώλεια ακοής και την άνοια;
Πρώιμες έρευνες δείχνουν ότι η απώλεια ακοής συνδέεται με ταχύτερη γνωστική εξασθένηση και αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας, αν και απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για να κατανοηθεί πλήρως αυτή η σχέση. Δεν έχει βρεθεί ακόμα αιτιώδης σχέση ανάμεσα στην απώλεια ακοής και την άνοια.
Ο Reed και οι συνεργάτες του προσπάθησαν να υπολογίσουν πόσα περιστατικά άνοιας θα μπορούσαν ενδεχομένως να αποφευχθούν εάν εξαλείφονταν ένας παράγοντας κινδύνου — στην προκειμένη περίπτωση, η απώλεια ακοής. Χρησιμοποιώντας δείγμα σχεδόν 3.000 ενηλίκων ηλικίας 66 έως 90 ετών, διαπίστωσαν ότι το 32% του κινδύνου άνοιας συνδεόταν δυνητικά με μετρήσιμη απώλεια ακοής.
Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι η αντιμετώπιση της απώλειας ακοής ίσως καθυστερεί την εμφάνιση άνοιας σε ορισμένα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Ωστόσο, η έρευνα αυτή δεν αποδεικνύει ότι η απώλεια ακοής προκαλεί άνοια.
Ένας πιθανός λόγος για τη σύνδεση απώλειας ακοής και γνωστικών αλλαγών είναι ότι η απώλεια ακοής οδηγεί σε κοινωνική απομόνωση, η οποία επιβαρύνει τον εγκέφαλο και επηρεάζει τη μνήμη. Μια άλλη θεωρία είναι ότι η έλλειψη ακουστικών ερεθισμάτων επιταχύνει τη φθορά του εγκεφάλου.
Τι μπορείτε να κάνετε για να προλάβετε την απώλεια ακοής;
Η απώλεια ακοής δεν είναι αναπόφευκτο μέρος της γήρανσης. Ορισμένοι παράγοντες, όπως οι αλλαγές στο εσωτερικό αυτί και το ακουστικό νεύρο, καθώς και η γενετική, δεν μπορούν να ελεγχθούν. Ωστόσο, μπορούμε να μειώσουμε τον κίνδυνο από άλλες αιτίες. Για παράδειγμα, μπορούμε να διαχειριστούμε καταστάσεις που σχετίζονται με την απώλεια ακοής, όπως υπέρταση και διαβήτης.
Επίσης, μπορούμε να περιορίσουμε την έκθεση σε δυνατούς και βλαβερούς ήχους, όπως μηχανήματα έργων, χλοοκοπτικά, μηχανές και δυνατή μουσική.
Μικρές κινήσεις, όπως το να φοράτε ωτοασπίδες ή ακουστικά προστασίας σε δυνατές συναυλίες, μπορούν να έχουν μεγάλη επίδραση. Ένας υγιεινός τρόπος ζωής και σωστές ακουστικές συνήθειες κάνουν τη διαφορά!
Μπορεί να αντιστραφεί η απώλεια ακοής;
Υπάρχουν θεραπείες και συσκευές που βοηθούν στην ανακούφιση από την απώλεια ακοής, αλλά η αποτελεσματικότητά τους εξαρτάται από το άτομο. Εάν υποψιάζεστε ότι έχετε πρόβλημα, το καλύτερο είναι να εξετάσετε την ακοή σας και να συζητήσετε τις επιλογές με τον γιατρό σας.
Τα ακουστικά βαρηκοΐας μπορούν να αγοραστούν χωρίς ιατρική συνταγή ή και με συνταγή. Ο Reed τονίζει πως η εκμάθηση της σωστής χρήσης τους χρειάζεται χρόνο και εξάσκηση.
Υπάρχει σίγουρα, επείγουσα ανάγκη για ευρύτερη κάλυψη των βοηθημάτων ακοής από τα συστήματα υγείας.
Η κοινωνική επαφή ως «φάρμακο»
Η παραμονή σε κοινωνικά δίκτυα είναι κρίσιμη για τη διατήρηση της ψυχικής και σωματικής ευεξίας, αναφέρει ο Reed.
Σε μελέτη του 2025, αυτός και οι συνεργάτες του διαπίστωσαν ότι άτομα με απώλεια ακοής που έλαβαν ακουστικά και εκπαιδεύτηκαν στη χρήση τους, ένιωθαν λιγότερη μοναξιά και κοινωνική απομόνωση. Είχαν επίσης πιο ποικίλες κοινωνικές επαφές, όπως φίλους, συγγενείς και γνωστούς.
Παρόμοια οφέλη μπορούν να προσφέρουν και υποστηρικτικές τεχνολογίες, που ενισχύουν τον ήχο, μειώνουν τους θορύβους του περιβάλλοντος και βελτιώνουν την επικοινωνία. Για παράδειγμα, εφαρμογές που μετατρέπουν την ομιλία σε κείμενο βοηθούν στις τηλεφωνικές συνομιλίες, ενώ προσωπικοί ενισχυτές βελτιώνουν την ακουστική σε συζητήσεις.
Άτομα με ήπια έως μέτρια απώλεια ακοής μπορούν να ωφεληθούν σε χώρους με θόρυβο, όπως εστιατόρια, από συσκευές όπως τα Apple AirPods Pro 2, που περιλαμβάνουν ενσωματωμένη λειτουργία ενίσχυσης ακοής.
