Αναλύοντας δείγματα ούρων από ασθενείς με καρκίνο του προστάτη πριν και μετά από τη χειρουργική επέμβαση αφαίρεσης του προστάτη, καθώς και δείγματα από υγιή άτομα, ερευνητές εντόπισαν μια ομάδα τριών βιοδεικτών - TTC3, H4C5 και EPCAM – μέσω των οποίων μπορεί να εντοπιστεί με ακρίβεια η παρουσία καρκίνου του προστάτη.
Αυτοί οι βιοδείκτες ήταν ανιχνεύσιμοι σε ασθενείς πριν από την επέμβαση, αλλά σχεδόν απουσίαζαν μετά την επέμβαση, επιβεβαιώνοντας ότι προέρχονταν από τον ιστό του προστάτη. Τα αποτελέσματα δημοσιεύονται στο eBioMedicine.
Ο καρκίνος του προστάτη, συνήθως ανιχνεύεται με εξετάσεις αίματος για τη μέτρηση του PSA, μιας πρωτεΐνης που παράγεται από καρκινικούς και μη καρκινικούς ιστούς στον προστάτη. Στους περισσότερους άνδρες, ένα επίπεδο PSA πάνω από 4,0 νανογραμμάρια ανά χιλιοστόλιτρο θεωρείται μη φυσιολογικό και μπορεί να οδηγήσει σε σύσταση για βιοψία, στην οποία συλλέγονται πολλαπλά δείγματα ιστού μέσω μικρών βελόνων.
Ωστόσο, η εξέταση PSA δεν είναι πολύ συγκεκριμένη, πράγμα που σημαίνει ότι συχνά απαιτούνται βιοψίες προστάτη για την επιβεβαίωση της διάγνωσης καρκίνου, λέει ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Ranjan Perera, διευθυντής του Κέντρου Βιολογίας RNA στο Νοσοκομείο Παίδων Johns Hopkins στην Αγία Πετρούπολη της Φλόριντα και καθηγητής ογκολογίας και νευροχειρουργικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Johns Hopkins.
Σε πολλές περιπτώσεις, αυτές οι βιοψίες είναι αρνητικές και μπορούν να οδηγήσουν σε ακούσιες επιπλοκές, λέει ο Perera. Οι εξετάσεις PSA μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε περιττή θεραπεία για πολύ χαμηλού βαθμού καρκίνους του προστάτη που είναι πολύ απίθανο να αναπτυχθούν και να εξαπλωθούν σε σύντομο χρονικό διάστημα.
«Αυτό το νέο πάνελ βιοδεικτών προσφέρει μια πολλά υποσχόμενη, ευαίσθητη και συγκεκριμένη, μη επεμβατική διαγνωστική εξέταση για τον καρκίνο του προστάτη», διευκρινίζει ο Perera. «Έχει τη δυνατότητα να ανιχνεύει με ακρίβεια τον καρκίνο του προστάτη, να μειώνει τις περιττές βιοψίες, να βελτιώνει την διαγνωστική ακρίβεια σε ασθενείς με αρνητικό PSA και να χρησιμεύει ως βάση τόσο για εργαστηριακά όσο και για in vitro διαγνωστικές δοκιμασίες».
Διαπιστώθηκε ότι το πάνελ είναι σε θέση να ανιχνεύει τον καρκίνο του προστάτη ακόμη και όταν το PSA ήταν εντός του φυσιολογικού εύρους, ενώ μπορεί να διακρίνει τον καρκίνο του προστάτη από παθήσεις όπως η προστατίτιδα (φλεγμονή του προστάτη) και ο διευρυμένος προστάτης, μια πάθηση γνωστή ως καλοήθης υπερπλασία του προστάτη (ΚΥΠ).
Οι ερευνητές μελέτησαν 341 δείγματα ούρων (107 από υγιή άτομα, 136 από ασθενείς με καρκίνο του προστάτη πριν από τη χειρουργική επέμβαση και 98 μετά την επέμβαση) και επιπλέον 1.055 δείγματα (162 από υγιή άτομα, 484 από ασθενείς με καρκίνο του προστάτη πριν από τη χειρουργική επέμβαση και 409 μετά την επέμβαση) για την επικύρωση της εξέτασης. Κατά τη φάση αξιολόγησης της απόδοσης των δοκιμών, οι επιστήμονες μελέτησαν επίσης δείγματα από ασθενείς με καλοήθη υπερπλασία του προστάτη ή προστατίτιδα, και υγιή άτομα, από το Νοσοκομείο Johns Hopkins από το 2022 έως το 2025.
Οι ερευνητές εξήγαγαν RNA από κύτταρα προστάτη που είχαν αποβληθεί σε δείγματα ούρων 50 ml και τα ανέλυσαν χρησιμοποιώντας αλληλούχιση RNA και επίσης ποσοτική αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης σε πραγματικό χρόνο (qPCR) για να μελετήσουν την γονιδιακή έκφραση.
Χρησιμοποίησαν επίσης ανοσοϊστοχημεία για να μελετήσουν βιοδείκτες σε δείγματα από καρκινικό ιστό προστάτη και υγιή παρακείμενο ιστό, καθώς και στατιστικές αναλύσεις για να συγκρίνουν βιοδείκτες που βρέθηκαν στα δείγματα ούρων και ιστών. Από 815 γονίδια – που εντοπίστηκαν αρχικά σε ούρα ανδρών με καρκίνο του προστάτη - οι ερευνητές ιεράρχησαν τα 50 κορυφαία γονίδια, στη συνέχεια τα εννέα κορυφαία και από εκεί επέλεξαν τα τρία κορυφαία γονίδια - TTC3, H4C5 και EPCAM - για περαιτέρω ανάλυση.
Συνολικά, τα επίπεδα έκφρασης των τριών βιοδεικτών ήταν σημαντικά υψηλότερα σε δείγματα ούρων από άτομα με καρκίνο του προστάτη σε σχέση με τα ούρα από την υγιή ομάδα ελέγχου. Η έκφραση κάθε βιοδείκτη μειώθηκε σε χαμηλά ή μη ανιχνεύσιμα επίπεδα σε δείγματα που ελήφθησαν μετά από χειρουργική επέμβαση.
Ένα μεγαλύτερο ποσοστό ασθενών με καρκίνο του προστάτη βρέθηκαν θετικοί στους τρεις βιοδείκτες σε σχέση με τον PCA3, έναν άλλο βιοδείκτη που σχετίζεται με τον καρκίνο του προστάτη, τόσο στη μελέτη ανάπτυξης όσο και στη μελέτη επικύρωσης. «Αυτή η δοκιμή έχει τη δυνατότητα να βοηθήσει τους γιατρούς να βελτιώσουν τη διαγνωστική ακρίβεια του καρκίνου του προστάτη, μειώνοντας τις περιττές παρεμβάσεις, επιτρέποντας παράλληλα την έγκαιρη θεραπεία για όσους τη χρειάζονται», λέει ο συν-συγγραφέας της μελέτης Vipul Patel, διευθυντής ουρολογικής ογκολογίας στο AdventHealth Cancer Institute στο Celebration της Φλόριντα. Ο Patel είναι επίσης ιατρικός διευθυντής παγκόσμιας ρομποτικής για το Παγκόσμιο Ινστιτούτο Ρομποτικής της AdventHealth και ιδρυτής του Διεθνούς Ιδρύματος για τον Καρκίνο του Προστάτη.
