Το συσσωρευτικό όφελος από τη φιλία και τις υπόλοιπες κοινωνικές σχέσεις και σε όλη τη διάρκεια της ζωής μπορεί να επιβραδύνει τις βιολογικές διεργασίες της γήρανσης, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στο τεύχος Οκτωβρίου του περιοδικού Brain, Behavior and Immunity – Health.

Αυτά τα κοινωνικά οφέλη φαίνεται να επηρεάζουν τα λεγόμενα «επιγενετικά ρολόγια», με αποτέλεσμα η βιολογική ηλικία ενός ατόμου, όπως μετριέται μέσα από τα μοτίβα μεθυλίωσης του DNA, να εμφανίζεται μικρότερη από τη χρονολογική του ηλικία.

Ο Anthony Ong, καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Cornell, μαζί με τους συνεργάτες του διαπίστωσαν ότι τα άτομα με υψηλότερα επίπεδα αυτού που ονόμασαν «συσσωρευτικό κοινωνικό πλεονέκτημα» εμφάνιζαν βραδύτερη επιγενετική γήρανση και χαμηλότερα επίπεδα χρόνιας φλεγμονής.

Η μελέτη επικεντρώθηκε στα επιγενετικά ρολόγια, μοριακούς δείκτες που εκτιμούν τον ρυθμό της βιολογικής γήρανσης. Οι ενήλικες με πιο ισχυρά και σταθερά κοινωνικά δίκτυα εμφάνισαν σημαντικά νεότερα προφίλ και στα δύο επιγενετικά ρολόγια που έλεγξαν οι επιστήμονες.

«Το συσσωρευτικό κοινωνικό πλεονέκτημα έχει να κάνει με το βάθος και το εύρος των κοινωνικών σας σχέσεων σε όλη τη ζωή», εξήγησε ο Ong. «Εξετάσαμε τέσσερις βασικούς τομείς: τη στοργή και τη στήριξη που λάβατε από τους γονείς σας μεγαλώνοντας, το πόσο συνδεδεμένοι νιώθετε με την κοινότητα και τη γειτονιά σας, τη συμμετοχή σας σε θρησκευτικές ή πνευματικές ομάδες και τη συνεχή συναισθηματική υποστήριξη από φίλους και οικογένεια».

Οι ερευνητές υπέθεσαν ότι το διαρκές κοινωνικό πλεονέκτημα αποτυπώνεται σε βασικά ρυθμιστικά συστήματα που σχετίζονται με τη γήρανση, όπως τα επιγενετικά, τα φλεγμονώδη και τα νευροενδοκρινικά μονοπάτια. Εντυπωσιακό είναι ότι βρήκαν πως υψηλότερα επίπεδα κοινωνικού πλεονεκτήματος συνδέονταν με χαμηλότερα επίπεδα ιντερλευκίνης-6, ενός φλεγμονώδους μορίου που εμπλέκεται σε καρδιοπάθειες, διαβήτη και νευροεκφυλιστικές ασθένειες. Ωστόσο, δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές συσχετίσεις με δείκτες βραχυπρόθεσμου στρες, όπως η κορτιζόλη ή οι κατεχολαμίνες.

Σε αντίθεση με προηγούμενες έρευνες που εξέταζαν μεμονωμένους κοινωνικούς παράγοντες (για παράδειγμα, αν κάποιος είναι παντρεμένος ή πόσους φίλους έχει) η συγκεκριμένη μελέτη αντιμετώπισε το «συσσωρευτικό κοινωνικό πλεονέκτημα» ως μια πολυδιάστατη έννοια. Συνδυάζοντας στοιχεία τόσο από την παιδική όσο και από την ενήλικη ζωή, η μέτρηση ανέδειξε τον τρόπο με τον οποίο τα κοινωνικά οφέλη συσσωρεύονται και ενισχύονται με τον χρόνο.

«Αυτό που ξεχωρίζει είναι το συσσωρευτικό αποτέλεσμα, οι κοινωνικοί πόροι χτίζονται και πολλαπλασιάζονται με την πάροδο των χρόνων», είπε ο Ong. «Δεν έχει σημασία μόνο το να έχετε φίλους σήμερα· έχει σημασία πώς οι κοινωνικές σας σχέσεις αναπτύχθηκαν και εμβαθύνθηκαν στη διάρκεια της ζωής σας. Αυτή η συσσώρευση επηρεάζει την πορεία της υγείας σας με τρόπους που μπορούμε να μετρήσουμε».

Αυτό δεν σημαίνει ότι μία φιλία ή μία εθελοντική δραστηριότητα αρκούν για να γυρίσει πίσω το βιολογικό ρολόι. Οι ερευνητές τόνισαν ότι η διάρκεια και η συνέπεια των κοινωνικών σχέσεων, που καλλιεργούνται σε βάθος δεκαετιών και σε διαφορετικούς τομείς της ζωής, είναι αυτά που έχουν τη μεγαλύτερη σημασία. Η μελέτη ενισχύει την άποψη ότι η κοινωνική ζωή δεν αφορά μόνο την ευχαρίστηση ή την ανακούφιση από το στρες, αλλά αποτελεί βασικό παράγοντα της σωματικής υγείας.

«Σκεφτείτε τις κοινωνικές σχέσεις σαν έναν λογαριασμό συνταξιοδότησης», είπε ο Ong. «Όσο νωρίτερα αρχίσετε να επενδύετε και όσο πιο σταθερά συμβάλλετε, τόσο μεγαλύτερες θα είναι οι αποδόσεις. Και αυτές οι αποδόσεις δεν είναι μόνο συναισθηματικές· είναι και βιολογικές. Οι άνθρωποι με πλουσιότερες και πιο σταθερές κοινωνικές σχέσεις κυριολεκτικά γερνούν πιο αργά σε κυτταρικό επίπεδο. Η καλή γήρανση σημαίνει να παραμένετε υγιείς και ταυτόχρονα να παραμένετε συνδεδεμένοι, αυτά τα δύο πάνε μαζί».