Καθοριστικής σημασίας είναι τα πρώτα λεπτά αφότου ξυπνήσουμε για την υγεία του εγκεφάλου μας, καθώς ο εγκέφαλος είναι ιδιαίτερα δεκτικός στα ερεθίσματα που λαμβάνουμε αμέσως μετά το ξύπνημα.
Σύμφωνα με τη δρ. Wendy Suzuki, καθηγήτρια νευροεπιστήμης στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, αμέσως μετά το ξύπνημα ο εγκέφαλος βρίσκεται στη φάση της μεγαλύτερης νευροπλαστικότητας, δηλαδή της αυξημένης ικανότητας να προσαρμόζεται και να αλλάζει ανάλογα με τα ερεθίσματα. Παράλληλα, η ντοπαμίνη (γνωστή και ως «ορμόνη της ευχαρίστησης») έχει αναπληρωθεί κατά τη διάρκεια του ύπνου και τα επίπεδά της είναι φυσικά πιο υψηλά.
Όμως η άμεση χρήση οθόνης το πρωί μπορεί να μπλοκάρει αυτή τη διαδικασία. Όπως εξηγεί η ειδικός:
«Ξεκινάτε τη μέρα σας με λάθος τρόπο και ο εγκέφαλός σας το μισεί. Αν το πρώτο πράγμα που κάνετε είναι να κοιτάξετε το κινητό, τότε χάνετε το πιο ισχυρό παράθυρο της ημέρας για τον εγκέφαλό σας. Η ντοπαμίνη και η κορτιζόλη είναι σε υψηλά επίπεδα, δίνοντάς σας ώθηση σε κίνητρο, δημιουργικότητα και συγκέντρωση. Οι οθόνες όμως ακυρώνουν αυτό το δυναμικό. Για τις επόμενες πέντε ημέρες, δοκιμάστε να καθυστερήσετε τη χρήση οθόνης μόλις 20 λεπτά. Αντ’ αυτού, κάντε μερικές διατάσεις, γράψτε τρία πράγματα στα οποία θέλετε να εστιάσετε ή απλώς απολαύστε τον καφέ και τις σκέψεις σας. Δείτε τι συμβαίνει όταν αφήνετε τον εγκέφαλό σας να πάρει τον πρώτο λόγο».
Πώς η χρήση της οθόνης καταστρέφει τον ύπνο
Το πρόβλημα, όμως, δεν περιορίζεται μόνο στα πρωινά. Η χρήση κινητού πριν τον ύπνο μπορεί επίσης να έχει σοβαρές επιπτώσεις. Έρευνα από το Πανεπιστήμιο King Saud έδειξε ότι εννέα στους δέκα συμμετέχοντες χρησιμοποιούσαν το κινητό πριν κοιμηθούν.
Λιγότεροι από τους μισούς (41,7%) δήλωσαν ότι είχαν κακή ποιότητα ύπνου, ωστόσο οι ερευνητές υπολόγισαν ότι ο κίνδυνος ήταν περίπου διπλάσιος για όσους χρησιμοποιούσαν το κινητό «16 έως 30 λεπτά» πριν τον ύπνο. Ο κίνδυνος αυξανόταν σε πάνω από τριπλάσιος για όσους έκαναν χρήση «31 έως 45 λεπτά» πριν κοιμηθούν.
Όπως σημείωσαν οι επιστήμονες: «Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι οι εργαζόμενοι που χρησιμοποιούν περισσότερο το κινητό τους πριν τον ύπνο έχουν αυξημένο κίνδυνο να κοιμούνται άσχημα. Πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στη λανθασμένη χρήση των smartphones και στις επιπτώσεις της στην ποιότητα του ύπνου, στην υγεία και στην παραγωγικότητα των ενηλίκων».
Η μελέτη ήταν δεν αποδεικνύει με βεβαιότητα πως το κινητό προκαλεί κακό ύπνο, αλλά αναδεικνύει μια σαφή συσχέτιση. Παράλληλα, αρκετοί ειδικοί θεωρούν ότι υπάρχει αιτιώδης σχέση.
Η σύμβουλος ύπνου Rosey Davidson, από τον οργανισμό Just Chill Baby Sleep, εξηγεί ότι οι βραδινές μας συνήθειες επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα του ύπνου.
Όπως αναφέρει: «Η χρήση κινητού αργά το βράδυ μάς εκθέτει στο μπλε φως, το οποίο καταστέλλει την παραγωγή μελατονίνης, μιας ορμόνης απαραίτητης για τον ύπνο. Για να βελτιώσετε τον ύπνο και την ψυχική σας υγεία, δημιουργήστε μια ρουτίνα που περιορίζει τη χρήση οθόνης τουλάχιστον μία ώρα πριν τον ύπνο».
Η Davidson συμβουλεύει επίσης να μην κοιτάτε το κινητό αμέσως μόλις ξυπνάτε, καθώς αυτό μπορεί να επηρεάσει έντονα τη διάθεσή σας για όλη την ημέρα.
«Όταν ξυπνάμε, ο εγκέφαλος περνά από τα βαθύτερα κύματα ύπνου (δέλτα και θήτα) στα άλφα και στη συνέχεια στα βήτα», εξηγεί. «Αυτή η μετάβαση μάς κάνει πιο χαλαρούς και δεκτικούς, γι’ αυτό και το περιεχόμενο που βλέπουμε στο κινητό αμέσως μετά το ξύπνημα μπορεί να καθορίσει τη διάθεση και τη νοοτροπία μας για την υπόλοιπη μέρα.
Αντί να πιάσετε το κινητό, αφιερώστε λίγα λεπτά για να αναπνεύσετε και να θέσετε προθέσεις για την ημέρα. Αν το φορτίζετε στην άλλη άκρη του δωματίου ή εκτός κρεβατοκάμαρας, βάζετε ένα επιπλέον εμπόδιο που θα σας βοηθήσει».
