Περίπου το 45% των θανάτων από καρκίνο στις ΗΠΑ θα μπορούσαν να είχαν προληφθεί με αλλαγές στον τρόπο ζωής -κυρίως μέσω της διατροφής και της άσκησης- σύμφωνα με μεγάλη ανάλυση που δημοσιεύτηκε το 2017 στο επιστημονικό περιοδικό «American Cancer Society».

Είναι γεγονός πως ορισμένες τροφές μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, ειδικά όταν καταναλώνονται σε μεγάλες ποσότητες.

Αυτό ενδέχεται να οφείλεται είτε στο ότι περιέχουν καρκινογόνες ουσίες (όπως οι νιτροζαμίνες), είτε στο ότι συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο παχυσαρκίας ή άλλων παραγόντων που θεωρούνται επιβαρυντικοί για την εμφάνιση καρκίνου.

Οι 5 πιο καρκινογόνες τροφές σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας

1. Επεξεργασμένο κρέας

Τα επεξεργασμένα κρέατα περιέχουν νιτροζαμίνες, ουσίες που έχουν χαρακτηριστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως «γνωστές καρκινογόνες», Κατηγορίας 1 – δηλαδή στην ίδια κατηγορία με το κάπνισμα και τον αμίαντο.

Ενδεικτικά, έρευνα του Πανεπιστημίου Harvard έδειξε πως η καθημερινή κατανάλωση 25 γρ. επεξεργασμένου κρέατος αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου κατά 19%.

Επιπλέον, μεγάλη μετα-ανάλυση που δημοσιεύτηκε στο European Journal of Cancer διαπίστωσε ότι η κατανάλωση μίας μερίδας αλλαντικών την ημέρα (π.χ. μία φέτα ζαμπόν ή γαλοπούλα, 14 γρ. παριζάκι ή σαλάμι, μισό λουκάνικο τύπου Φρανκφούρτης ή μία φέτα μπέικον) αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού κατά 21%.

2. Επεξεργασμένα τρόφιμα

Τα επεξεργασμένα τρόφιμα τροποποιούνται με την προσθήκη χημικών (όπως ενισχυτικά γεύσης, χρωστικές, γαλακτωματοποιητές κ.ά.) ώστε να γίνουν πιο γευστικά και να παρατείνεται η διάρκεια ζωής τους.

Συχνά περιέχουν μεγάλες ποσότητες αλατιού, ζάχαρης και λιπαρών, ενώ είναι φτωχά σε φυτικές ίνες, βιταμίνες και μέταλλα. Η συχνή τους κατανάλωση αυξάνει τον κίνδυνο παχυσαρκίας, η οποία με τη σειρά της αποτελεί γνωστό παράγοντα κινδύνου για καρκίνο.

Συνεπώς, εκτός από τις ενδεχόμενες καρκινογόνες ουσίες που περιέχουν, τα επεξεργασμένα τρόφιμα ενδέχεται να αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου και έμμεσα.

Παραδείγματα:

• Συσκευασμένα σνακ, όπως μπισκότα και πατατάκια
• Δημητριακά με ζάχαρη
• Αναψυκτικά
• Ορισμένα αλειφόμενα προϊόντα (μαργαρίνη, τυρί-κρέμα)
• Γλυκά, σοκολάτες κ.τ.λ.
• Προϊόντα fast food (πίτσα, μπέργκερ κ.ά.)

Όπως έχει δηλώσει καθηγήτρια Διαιτολογίας του Tufts University, «δεν υπάρχει κάποια ποσότητα κατανάλωσης επεξεργασμένου κρέατος που να θεωρείται ασφαλής».

3. Αλκοόλ

Το αλκοόλ έχει χαρακτηριστεί ως καρκινογόνος ουσία Κατηγορίας 1, που σημαίνει πως υπάρχουν επαρκή επιστημονικά δεδομένα για την καρκινογόνο δράση του.

Ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου σχετίζεται άμεσα με την ποσότητα που καταναλώνετε: όσο μεγαλύτερη είναι η πρόσληψη, τόσο αυξάνεται και ο σχετικός κίνδυνος.

Τύποι καρκίνου που έχουν συσχετιστεί με την υψηλή κατανάλωση αλκοόλ:

• Καρκίνος φάρυγγα
• Καρκίνος οισοφάγου
• Καρκίνος του μαστού
• Καρκίνος ήπατος
• Καρκίνος παχέος εντέρου και πρωκτού

4. Ζάχαρη

Οι τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε επεξεργασμένη ζάχαρη και απλούς υδατάνθρακες (όπως γλυκά, λευκό ψωμί ή ζυμαρικά, σακχαρούχα αναψυκτικά) μπορεί να αυξήσουν έμμεσα τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου.

Η αυξημένη κατανάλωση ζάχαρης μπορεί να οδηγήσει σε παχυσαρκία, διαβήτη τύπου 2 και χρόνια φλεγμονή – καταστάσεις που συνδέονται με αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου.

Μάλιστα, μελέτες έχουν δείξει πως τα άτομα με διαβήτη τύπου 2 είναι πιθανότερο να διαγνωστούν με καρκίνο στο μαστό, την ουροδόχο κύστη, το παχύ έντερο και τις ωοθήκες.

5. Κόκκινο κρέας

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει κατατάξει το κόκκινο κρέας (μοσχάρι, χοιρινό, κατσίκι, αρνί κ.ά.) στην Κατηγορία 2Α, δηλαδή στις «πιθανώς καρκινογόνες» ουσίες για τον άνθρωπο.

Η ισχυρότερη σύνδεση αφορά τους καρκίνους του παχέος εντέρου, του παγκρέατος και του προστάτη.

Σύμφωνα με τον οργανισμό World Cancer Research Fund International, δεν συνιστάται η κατανάλωση κόκκινου κρέατος πάνω από 3 φορές την εβδομάδα, ενώ η συνολική εβδομαδιαία ποσότητα δεν θα πρέπει να ξεπερνά τα 340–510 γρ. μαγειρεμένου κόκκινου κρέατος.

Η υπερβολική κατανάλωσή του σχετίζεται επίσης με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων και διαβήτη τύπου 2.