Η βιταμίνη A είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη που αποθηκεύεται στο ήπαρ. Υπάρχουν δύο μορφές βιταμίνης A: η έτοιμη (προformed) βιταμίνη A και τα καροτενοειδή προβιταμίνης A. Η πρώτη —γνωστή και ως ρετινόλη— απορροφάται απευθείας από τον οργανισμό και βρίσκεται σε ζωικά προϊόντα όπως τα αυγά, το γάλα και το συκώτι. Τα καροτενοειδή (όπως το βήτα-καροτένιο), που βρίσκονται κυρίως σε φρούτα και λαχανικά, πρέπει πρώτα να μετατραπούν από τον οργανισμό σε ρετινόλη για να αξιοποιηθούν.
Η βιταμίνη Α είναι ιδιαίτερα σημαντική για τις εγκύους, βοηθά στην αποκατάσταση των ιστών μετά τον τοκετό. Επιπλέον, συμβάλλει στη διατήρηση της καλής όρασης, ενισχύει το ανοσοποιητικό, βοηθά στην καταπολέμηση των λοιμώξεων και υποστηρίζει τον μεταβολισμό των λιπών.
Παράλληλα, η βιταμίνη αυτή διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο και στην ανάπτυξη του εμβρύου, συμβάλλοντας στον σχηματισμό της καρδιάς, των πνευμόνων, των νεφρών, των ματιών και των οστών, αλλά και στη σωστή λειτουργία του κυκλοφορικού, του αναπνευστικού και του κεντρικού νευρικού συστήματος.
Πόση βιταμίνη A χρειάζεστε:
Η ποσότητα της βιταμίνης A μετριέται σε ισοδύναμα δραστικότητας ρετινόλης (RAE), μια μονάδα που λαμβάνει υπόψη τη δραστικότητα και την πηγή της βιταμίνης. Ένα mcg ρετινόλης ισοδυναμεί με 1 mcg RAE, ενώ χρειάζονται 12 mcg βήτα-καροτενίου ή 24 mcg άλφα-καροτενίου για να προκύψει 1 mcg RAE.
Ίσως δείτε ακόμη να χρησιμοποιείται η παλαιότερη μονάδα «Διεθνής Μονάδα» (IU), ιδιαίτερα στις ετικέτες συμπληρωμάτων. Η μετατροπή IU σε RAE δεν είναι απλή, καθώς εξαρτάται από τη μορφή της βιταμίνης. Για παράδειγμα, τα 900 mcg RAE μπορεί να αντιστοιχούν από 3.000 έως και 36.100 IU βιταμίνης A.
- Έγκυες έως 18 ετών: 750 μικρογραμμάρια (mcg) RAE την ημέρα
- Έγκυες από 19 ετών και άνω: 770 mcg RAE την ημέρα
- Θηλάζουσες έως 18 ετών: 1.200 mcg RAE την ημέρα
- Θηλάζουσες από 19 ετών και άνω: 1.300 mcg RAE την ημέρα
- Μη έγκυες γυναίκες από 14 ετών και άνω: 700 mcg RAE την ημέρα
Βιταμίνη Α: Ο κίνδυνος της υπερδοσολογίας για το έμβρυο
Η διατροφή σας πιθανότατα σας παρέχει αρκετή βιταμίνη A, αφού περιέχεται στο κρέας, τα γαλακτοκομικά, τα ψάρια, τα αυγά και τα εμπλουτισμένα δημητριακά, κυρίως με τη μορφή ρετινόλης. Επιπλέον, τα περισσότερα φρούτα και λαχανικά περιέχουν καροτενοειδή.
Η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών με καροτενοειδή είναι ασφαλής και ωφέλιμη, εντούτοις, κατά την εγκυμοσύνη, είναι σημαντικό να αποφεύγετε την υπερβολική πρόσληψη ρετινόλης. Ειδικότερα, η λήψη της ρετινόλης σε υψηλές δόσεις μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές στο έμβρυο, όπως συγγενείς ανωμαλίες, ενώ είναι πιθανό να θέσει σε κίνδυνο και τη μητέρα, βλάπτοντας το ήπαρ.
Σύμφωνα με το Baby Center, οι γυναίκες από 19 ετών και άνω —είτε είναι έγκυες είτε θηλάζουν— δεν θα πρέπει να λαμβάνουν περισσότερα από 3.000 mcg RAE ρετινόλης την ημέρα από συμπληρώματα, ζωικές πηγές και εμπλουτισμένα τρόφιμα. Για τις ηλικίες 14 έως 18 ετών, το όριο είναι 2.800 mcg RAE.
Αυτός είναι και ο λόγος που δεν θα πρέπει να παίρνετε μεγαλύτερη από τη συνιστώμενη δόση από τα προγεννητικά σας συμπληρώματα διατροφής ούτε να ξεκινάτε άλλα χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του γιατρού σας. Τα περισσότερα προγεννητικά συμπληρώματα περιέχουν μέρος της βιταμίνης A σε μορφή βήτα-καροτενίου, ωστόσο ορισμένα σκευάσματα του εμπορίου και κάποια εμπλουτισμένα τρόφιμα περιέχουν σημαντική ποσότητα ρετινόλης.
Φυσικά, ο μεγαλύτερος κίνδυνος προέρχεται από τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής με ισοτρετινοΐνη, η οποία συνήθως λαμβάνεται για την ακμή και συνταγογραφείται από δερματολόγο. Είτε είστε έγκυος είτε προσπαθείτε να συλλάβετε, είναι σημαντικό να μη λαμβάνετε τα συγκεκριμένα φάρμακα μέχρι και για τουλάχιστον ένα μήνα μετά τον τοκετό. Εάν μείνετε κατά λάθος έγκυος καθώς ακολουθείτε την εν λόγω αγωγή, πρέπει να τη διακόψετε αμέσως και να επικοινωνήσετε με το γιατρό σας.
Τι ισχύει για τις κρέμες προσώπου με ρετινόλη
Η ρετινόλη, μια μορφή της βιταμίνης A, χρησιμοποιείται συχνά σε καλλυντικά και φαρμακευτικές κρέμες για την αντιμετώπιση της ακμής, των ρυτίδων και της φωτογήρανσης.
Οι μελέτες που έχουν γίνει σχετικά με την ασφάλειά της κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι περιορισμένες και τα αποτελέσματα δεν είναι καταληκτικά. Γενικά, οι περισσότερες μελέτες δείχνουν ότι η συστηματική απορρόφηση από το δέρμα είναι πολύ χαμηλή, ειδικά όταν πρόκειται για καλλυντικά σκευάσματα και όχι φαρμακευτικά. Ωστόσο, υπάρχουν μεμονωμένες αναφορές περιπτώσεων (case reports) όπου η χρήση τοπικών ρετινοειδών συνδέθηκε με συγγενείς ανωμαλίες, αν και δεν αποδείχθηκε άμεση αιτιολογική σχέση.
Για τον λόγο αυτό, οι ειδικοί συνιστούν να αποφεύγονται όλα τα προϊόντα με ρετινόλη ή άλλα παράγωγα της βιταμίνης A (όπως η τρετινοΐνη) κατά τη διάρκεια της κύησης, και να προτιμώνται εναλλακτικά συστατικά με ασφαλές προφίλ, όπως η νιασιναμίδη ή η βιταμίνη C.
Με απλά λόγια, δεν υπάρχουν ισχυρές αποδείξεις ότι οι κρέμες με ρετινόλη προκαλούν βλάβες στο έμβρυο, αλλά επειδή δεν μπορεί να αποκλειστεί πλήρως ο κίνδυνος, η σύσταση είναι να αποφεύγονται.
