Η Ελλάδα παραμένει ανάμεσα στις χώρες με τη μεγαλύτερη κατανάλωση αντιβιοτικών στην Ευρώπη, σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC), γεγονός που αναδεικνύει τη σημασία της ενημέρωσης και της ορθής χρήσης τους.
Με αφορμή την Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Ενημέρωσης κατά της Μικροβιακής Αντοχής (18–24 Νοεμβρίου 2025), ειδικοί υπενθυμίζουν ότι η πρόληψη ξεκινά από την κοινότητα και την υπεύθυνη στάση όλων μας απέναντι στα φάρμακα.
Η μικροβιακή αντοχή – η ικανότητα των μικροβίων να επιβιώνουν παρά τη δράση των φαρμάκων - αποτελεί σήμερα μία από τις σοβαρότερες απειλές για τη δημόσια υγεία. Οι λοιμώξεις που προκαλούνται από ανθεκτικά στελέχη μικροβίων είναι δυσκολότερες στη θεραπεία, αυξάνοντας τη νοσηρότητα, τη θνητότητα και το κόστος περίθαλψης.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ECDC (2023), η κατανάλωση αντιβιοτικών στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο ανέρχεται σε 20 καθορισμένες ημερήσιες δόσεις (DDD) ανά 1.000 κατοίκους ανά ημέρα, ενώ στην Ελλάδα φθάνει τις 33 καθορισμένες ημερήσιες δόσεις, μία από τις υψηλότερες τιμές στην Ευρώπη.
Η Καθορισμένη Ημερήσια Δόση (Defined Daily Dose – DDD) αποτελεί διεθνές στατιστικό μέτρο σύγκρισης της κατανάλωσης φαρμάκων και αντιστοιχεί στη μέση θεωρητική δόση ενός φαρμάκου που λαμβάνει ημερησίως ένας ενήλικας για την κύρια ένδειξή του.
Με απλά λόγια, η κατανάλωση 33 DDD σημαίνει ότι πάνω από το 3% του πληθυσμού λαμβάνει καθημερινά αντιβιοτικά, γεγονός που αποτυπώνει την υπερβολική χρήση τους.
Παράλληλα, στην Ελλάδα καταγράφονται υψηλά ποσοστά μικροβίων που δεν ανταποκρίνονται στα αντιβιοτικά, όπως η Klebsiella pneumoniae, η οποία είναι ανθεκτική σε ισχυρά φάρμακα (καρβαπενέμες) και θεωρείται από το ECDC σοβαρή απειλή για τη δημόσια υγεία.
Η κατάσταση αυτή καθιστά αναγκαία τη συνεχή εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας και την ενημέρωση των πολιτών, ώστε να περιοριστεί η αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών και να διαφυλαχθεί η αποτελεσματικότητά τους για τις περιπτώσεις που είναι πραγματικά απαραίτητα.
Η Ελληνική Εταιρεία Έρευνας και Εκπαίδευσης στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας υπογραμμίζει τη σημασία της διεπιστημονικής συνεργασίας και της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, που αποτελεί την πρώτη γραμμή άμυνας απέναντι στη μικροβιακή αντοχή.
Ο Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Έρευνας και Εκπαίδευσης στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, κ. Στάθης Σκληρός, επισημαίνει: «Η μικροβιακή αντοχή δεν είναι πρόβλημα των νοσοκομείων· ξεκινά από την κοινότητα. Η ενημέρωση των πολιτών και η εκπαίδευση των επαγγελματιών της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας είναι καθοριστικές για να περιοριστεί η αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών. Χρειάζεται συλλογική ευθύνη και αλλαγή κουλτούρας στην καθημερινή πρακτική».
Πολλά κοινά προβλήματα υγείας, διευκρινίζει για μια ακόμα φορά ο κ. Σκληρός, όπως ο πονόλαιμος, δεν απαιτούν αντιβιοτικά, καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις οφείλονται σε ιογενείς λοιμώξεις. Η ανακούφιση των συμπτωμάτων μπορεί να επιτευχθεί με τη χρήση ανακουφιστικών προϊόντων λαιμού όπως πχ. οι καραμέλες Strepsils και Strepfen, που δρουν τοπικά και προσφέρουν προσωρινή ανακούφιση χωρίς την ανάγκη αντιβιοτικής αγωγής.
Η ενημέρωση του κοινού σχετικά με τις επιλογές αυτές συμβάλλει ουσιαστικά στη μείωση της άσκοπης χρήσης αντιβιοτικών και στην προστασία της αποτελεσματικότητάς τους για τις περιπτώσεις που πραγματικά χρειάζονται.
