Η παρατεταμένη έκθεση σε ακραία επεισόδια ζέστης (καύσωνας) φαίνεται να επιταχύνει τη διαδικασία γήρανσης του σώματος και να το κάνει πιο ευάλωτο σε προβλήματα υγείας, σύμφωνα με μελέτη που παρακολούθησε 24.922 άτομα στην Ταϊβάν.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Nature Climate Change, σήμερα, Τρίτη 26 Αυγούστου, έδειξε ότι ακόμα και μια σχετικά μέτρια αύξηση της συνολικής έκθεσης σε καύσωνες μπορεί να ανεβάσει τη βιολογική ηλικία ενός ατόμου, σε επίπεδο συγκρίσιμο με το τακτικό κάπνισμα ή την κατανάλωση αλκοόλ. Όσο πιο συχνά εκτίθεντο οι συμμετέχοντες σε ακραία επεισόδια ζέστης, τόσο πιο γρήγορα γερνούσαν τα όργανά τους. Η μελέτη αυτή προστίθεται σε μια σειρά ερευνών που δείχνουν ότι η υπερβολική ζέστη μπορεί να έχει αόρατες επιπτώσεις στον οργανισμό και να επιταχύνει το «βιολογικό ρολόι».
Η έκθεση σε ακραίες θερμοκρασίες, ιδιαίτερα όταν είναι παρατεταμένη, καταπονεί τα όργανα και μπορεί να αποδειχθεί θανατηφόρα. «Το ότι οι καύσωνες μας γερνούν είναι κάτι που προκαλεί εντύπωση», σημειώνει ο Paul Beggs, επιστήμονας περιβαλλοντικής υγείας στο Πανεπιστήμιο Macquarie του Σίδνεϊ, που δεν συμμετείχε στην έρευνα. «Αυτή η μελέτη είναι ένα καμπανάκι ότι όλοι είμαστε ευάλωτοι στις αρνητικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στην υγεία μας. Ενισχύει την ανάγκη για άμεση και ουσιαστική μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου», προσθέτει.
Πώς επιταχύνεται η γήρανση κατά τη διάρκεια του καύσωνα
Η ηλικία δεν είναι απλώς αποτέλεσμα του χρόνου. Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι περιβαλλοντικοί και κοινωνικοί παράγοντες, η γενετική αλλά και ιατρικές παρεμβάσεις μπορούν να συνδεθούν με αλλαγές στον οργανισμό που σχετίζονται με τη γήρανση. Αυτές οι αλλαγές αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων, καρκίνου, διαβήτη και άνοιας.
Για να μελετήσουν τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις των καυσώνων στη γήρανση, οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από ιατρικές εξετάσεις που έγιναν την περίοδο 2008–2022. Στη διάρκεια αυτών των χρόνων, η Ταϊβάν βίωσε περίπου 30 καύσωνες, οι οποίοι ορίστηκαν ως συνεχόμενες ημέρες με ιδιαίτερα υψηλές θερμοκρασίες. Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν τα αποτελέσματα διαφόρων εξετάσεων — όπως μετρήσεις της λειτουργίας ήπατος, πνευμόνων και νεφρών, αρτηριακής πίεσης και δεικτών φλεγμονής — για να υπολογίσουν τη βιολογική ηλικία. Στη συνέχεια, τη συνέκριναν με το σύνολο της θερμικής έκθεσης που εκτιμάται ότι είχε κάθε συμμετέχων, με βάση τη διεύθυνσή του, τα δύο χρόνια πριν από την ιατρική επίσκεψη.
Τα ευρήματα έδειξαν ότι όσο περισσότερους καύσωνες βίωναν οι συμμετέχοντες, τόσο πιο γρήγορα γερνούσαν. Για κάθε επιπλέον 1,3 °C έκθεσης, προστίθενταν κατά μέσο όρο 0,023–0,031 χρόνια στη βιολογική ηλικία.
«Μπορεί ο αριθμός να φαίνεται μικρός, αλλά με το πέρασμα του χρόνου και σε επίπεδο πληθυσμού, η επίδραση αυτή μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στη δημόσια υγεία», εξηγεί η Cui Guo, περιβαλλοντική επιδημιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ και επικεφαλής της μελέτης.
Οι μεγαλύτερες επιπτώσεις καταγράφηκαν σε χειρωνακτικούς εργάτες και κατοίκους αγροτικών περιοχών, πιθανότατα επειδή αυτοί έχουν μικρότερη πρόσβαση σε κλιματισμό. Υπήρξε ωστόσο και ένα απρόσμενο εύρημα: η επίδραση των καυσώνων στη γήρανση μειώθηκε στη διάρκεια των 15 χρόνων της μελέτης. Τα αίτια αυτής της «προσαρμογής στη ζέστη» δεν είναι ξεκάθαρα, αλλά η βελτίωση της πρόσβασης σε τεχνολογίες ψύξης φαίνεται να παίζει ρόλο, σύμφωνα με την Guo.
Παρά τα ευρήματα αυτά, «το μήνυμα είναι ότι η ζέστη μας γερνάει πιο γρήγορα απ’ όσο θα γερνούσαμε κανονικά, και αυτό είναι κάτι που θα θέλαμε να αποφύγουμε», τονίζει η Alexandra Schneider, περιβαλλοντική επιδημιολόγος στο Helmholtz Munich στη Γερμανία, που επίσης δεν συμμετείχε στη μελέτη.
