Είναι γνωστό ότι η σωματική άσκηση παίζει τεράστιο ρόλο στη μακροζωία και τη διατήρηση της καλής υγείας με το πέρασμα των χρόνων. Ωστόσο, μια νέα μελέτη υποστηρίζει ότι η υπερβολικά έντονες και συχνές προπονήσεις θα μπορούσαν να έχουν αρνητικές επιπτώσεις για την καρδιά.
Ειδικότερα, στη μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό JACC: Advances, οι ερευνητές εξέτασαν τη σχέση ανάμεσα στην αύξηση της καρδιακής συχνότητας κατά την άσκηση και στους χαμηλότερους παλμούς ηρεμίας στους αθλητές.
«Αν και η τακτική άσκηση έχει αποδεδειγμένα οφέλη για την υγεία, οι συνέπειες της χρόνιας έντονης προπόνησης δεν είναι πλήρως ξεκάθαρες. Υπάρχουν ενδείξεις ότι ο συνολικός αριθμός καρδιακών παλμών στη διάρκεια της ζωής είναι σε γενικές γραμμές σταθερός και ότι οι υψηλότερες μέσες συχνότητες συνδέονται με μικρότερο προσδόκιμο ζωής», αναφέρουν οι ερευνητές.
Πρόκειται για τη λεγόμενη έννοια της «κατανάλωσης καρδιακών παλμών»: Κατά τη διάρκεια της άσκησης, το σώμα έχει αυξημένες ανάγκες σε ενέργεια. Το καρδιαγγειακό σύστημα ανταποκρίνεται, αυξάνοντας τους παλμούς ώστε να μεταφερθεί περισσότερο οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά στους μύες. Εάν, λοιπόν, ο συνολικός αριθμός των καρδιακών παλμών είναι προδιαγεγραμμένος οξεία αυτή αύξηση των παλμών θα μπορούσε να «καταναλώσει» γρήγορα τον αριθμό των διαθέσιμων παλμών.
Η μελέτη
Για τη συγκεκριμένη έρευνα, οι επιστήμονες πραγματοποίησαν μια διερευνητική ανάλυση με στόχο να μελετήσουν τη σχέση ανάμεσα στον μέσο καρδιακό ρυθμό 24ώρου και την προπόνηση. Με τη χρήση Holter 24ώρου, κατέγραψαν τον μέσο καρδιακό ρυθμό σε 38 υγιή άτομα που αποτέλεσαν την ομάδα ελέγχου και σε 109 αθλητές από το αυστραλιανό σκέλος της μελέτης Pro@Heart.
Οι συμμετέχοντες φόρεσαν τη συσκευή Holter κατά την καθημερινότητά τους και την άσκηση, με καταγραφή της καρδιακής συχνότητας, του ρυθμού και του χρόνου δραστηριότητας μέσω επιταχυνσιομέτρου.
Τα ποσοστά ανδρών και γυναικών ήταν παρόμοια: το 69,6% των αθλητών και το 68,4% της ομάδας ελέγχου ήταν άνδρες. Η διάμεση ηλικία των αθλητών ήταν 19 έτη, ελαφρώς χαμηλότερη από την ομάδα ελέγχου, όπου ήταν 21 έτη.
Τα αποτελέσματα
Η μέση καρδιακή συχνότητα ήταν υψηλότερη στην ομάδα ελέγχου, με 76 παλμούς/λεπτό, έναντι 68 στους αθλητές, ανεξαρτήτως φύλου. Η διαφορά αυτή οφειλόταν στους χαμηλότερους παλμούς ηρεμίας των αθλητών, καθώς μόνο το 7,6% αυτών είχε συχνότητα πάνω από 100 παλμούς/λεπτό, σε σύγκριση με 9,4% στην ομάδα ελέγχου. Συνολικά, αυτό αντιστοιχούσε σε περίπου 11.520 λιγότερους παλμούς ημερησίως για τους αθλητές, δηλαδή 10,6% λιγότερους, κάτι που δείχνει ένα πιθανό μακροπρόθεσμο όφελος.
Η πολύ έντονη ή παρατεταμένη άσκηση μπορεί όμως να αντισταθμίζει αυτή τη βραδυκαρδία και να αλλάζει την εικόνα. Για να το μελετήσουν, οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από 22 άνδρες και 35 γυναίκες επαγγελματίες ποδηλάτες.
Ο αριθμός των παλμών που «καταναλώθηκαν» σε έναν αγώνα υπολογίστηκε πολλαπλασιάζοντας τα λεπτά άσκησης με τον μέσο καρδιακό ρυθμό κάθε σταδίου. Καταγράφηκαν κατά μέσο όρο 35.177 παλμοί ανά στάδιο, χωρίς διαφορές μεταξύ φύλων. Ωστόσο, οι γυναίκες είχαν υψηλότερους μέσους παλμούς (148 έναντι 127 στους άνδρες), παρότι τα στάδιά τους ήταν μικρότερης διάρκειας, με αποτέλεσμα να έχουν παρόμοιο συνολικό αριθμό παλμών.
Στη συνέχεια, τα δεδομένα αυτά συνδυάστηκαν με τον μέσο 24ώρο καρδιακό ρυθμό της μελέτης Pro@Heart, ώστε να εκτιμηθούν οι ημερήσιοι παλμοί λαμβάνοντας υπόψη τον χρόνο εκτός αγώνων. Διαπιστώθηκε ότι η βραδυκαρδία ηρεμίας είναι πολύ μικρότερη σε σχέση με το φορτίο καρδιακών παλμών κατά έναν επαγγελματικό αγώνα, γεγονός που δείχνει πως η παρατεταμένη και πολύ έντονη άσκηση αυξάνει τελικά τον μέσο ημερήσιο ρυθμό.
Με λίγα λόγια, οι αθλητές εμφανίζουν χαμηλότερους παλμούς ηρεμίας, κάτι που μακροπρόθεσμα μπορεί να έχει προστατευτικό όφελος, μειώνοντας το συνολικό ημερήσιο «φορτίο» καρδιακών παλμών. Ωστόσο, η παρατεταμένη και πολύ έντονη άσκηση (όπως σε επαγγελματικούς αγώνες) αυξάνει σημαντικά τον συνολικό αριθμό παλμών μέσα στην ημέρα, πιθανόν αναιρώντας αυτό το όφελος.
Τι σημαίνουν όλα αυτά
Οι ερευνητές εισήγαγαν την έννοια της «κατανάλωσης καρδιακών παλμών» ως έναν απλό αλλά ακόμη προκαταρκτικό δείκτη για την παρακολούθηση του πώς το προπονητικό φορτίο και η έντονη άσκηση μπορεί να επιβαρύνουν την καρδιαγγειακή υγεία. Με αυτόν τον τρόπο, οι επαγγελματίες υγείας μπορούν να μιλούν για τη βέλτιστη «δόση» άσκησης και να αναγνωρίζουν σημάδια υπερπροπόνησης. Επιπλέον, χάρη στη διάδοση των «έξυπνων» ρολογιών, η συλλογή τέτοιων δεδομένων είναι σήμερα πιο εύκολη από ποτέ.
Τα αποτελέσματα από τους ποδηλάτες δεν είναι καταληκτικά και χρησιμεύουν κυρίως για τη δημιουργία νέων υποθέσεων. Ωστόσο, δείχνουν ότι η άσκηση πολύ υψηλής έντασης μπορεί να επιβαρύνει τον μεταβολισμό. Οι ερευνητές πρότειναν επίσης ότι η αυξημένη δραστηριότητα του πνευμονογαστρικού νεύρου στους αθλητές μπορεί να λειτουργεί προστατευτικά, συνδέοντας τους χαμηλούς παλμούς ηρεμίας με πιο αποτελεσματική μεταβολική λειτουργία.
