Έναν ακόμα κίνδυνο φέρνει στο φως μια νέα μελέτη για τις γυναίκες που έχουν ξεπεράσει τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Ο λόγος για τον καρκίνο του πρωκτού.
Η μελέτη, με επικεφαλής τους ερευνητές Haluk Damgacioglu, Ph.D., και Ashish Deshmukh, Ph.D., συν-διευθυντή του Προγράμματος Έρευνας για την Πρόληψη και τον Έλεγχο του Καρκίνου, αναδεικνύει έναν υποτιμημένο κίνδυνο για τις γυναίκες με ιστορικό καρκίνου τραχήλου της μήτρας και δείχνει την ανάγκη για επικαιροποίηση των κατευθυντήριων οδηγιών ελέγχου. Τα αποτελέσματα δημοσιεύθηκαν στο JAMA Network Open.
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας θεωρείται από τους πιο εύκολα προλαμβανόμενους καρκίνους. Χάρη στον τακτικό έλεγχο και το εμβόλιο HPV, η πενταετής επιβίωση ξεπερνά το 90% όταν εντοπίζεται έγκαιρα. Ωστόσο, οι τρέχουσες οδηγίες δεν δίνουν απαντήσεις για το τι πρέπει να γίνεται μετά τη θεραπεία, παρότι οι γυναίκες αυτές μπορεί να διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για έναν ακόμη τύπο καρκίνου.
«Γνωρίζουμε εδώ και χρόνια ότι τόσο ο καρκίνος του τραχήλου όσο και ο καρκίνος του πρωκτού προκαλούνται από τον HPV», εξηγεί ο Deshmukh. «Αυτό που δεν είχε διευκρινιστεί είναι πώς αυτός ο κοινός παράγοντας κινδύνου συνδέει τις δύο ασθένειες στη διάρκεια της ζωής μιας γυναίκας».
Μέχρι σήμερα, ο έλεγχος για καρκίνο του πρωκτού συστήνεται μόνο σε συγκεκριμένες ομάδες υψηλού κινδύνου, όπως άτομα που ζουν με HIV, λήπτες μεταμόσχευσης ή γυναίκες με ιστορικό καρκίνου αιδοίου. Δεν υπάρχουν όμως σαφείς οδηγίες για γυναίκες που έχουν νοσήσει από καρκίνο τραχήλου.
Η έλλειψη μακροχρόνιων δεδομένων για τον κίνδυνο και την εξέλιξή του με τον χρόνο ήταν σημαντικό εμπόδιο. Η νέα μελέτη καλύπτει αυτό το κενό, αξιοποιώντας στοιχεία μεγάλης κλίμακας από το πρόγραμμα SEER (Surveillance, Epidemiology and End Results) του National Cancer Institute.
Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από περισσότερες από 85.000 γυναίκες με καρκίνο τραχήλου της μήτρας, παρακολουθώντας τες για δύο δεκαετίες. Στόχος ήταν να δουν πόσες ανέπτυξαν καρκίνο του πρωκτού και πότε εμφανίστηκαν αυτές οι διαγνώσεις.
Τα αποτελέσματα ήταν αποκαλυπτικά: σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό, οι γυναίκες με ιστορικό καρκίνου τραχήλου είχαν σχεδόν διπλάσιο κίνδυνο να εμφανίσουν καρκίνο του πρωκτού.
Ο κίνδυνος αυξανόταν με την ηλικία και με το πέρασμα των χρόνων, με τις περισσότερες διαγνώσεις να καταγράφονται σε γυναίκες 65 έως 74 ετών, πάνω από 15 χρόνια μετά την αρχική διάγνωση. Σε αυτήν την ομάδα, το ποσοστό ήταν τόσο υψηλό που ξεπερνούσε το διεθνώς αποδεκτό όριο για τη σύσταση τακτικού ελέγχου.
«Η έρευνά μας δείχνει ότι ο κίνδυνος όχι μόνο δεν εξαφανίζεται, αλλά μεγαλώνει με την ηλικία», τονίζει ο Damgacioglu.
Η εξήγηση βρίσκεται στην ίδια τη φύση του HPV: οι καρκίνοι που σχετίζονται με τον ιό συχνά χρειάζονται χρόνια, ακόμη και δεκαετίες, για να αναπτυχθούν. Σε αρκετές περιπτώσεις ο ιός μπορεί να παραμένει «σιωπηλός» ή να έχει εξαπλωθεί από άλλο σημείο του σώματος.
«Είναι μια αργή διαδικασία», σημειώνει ο Deshmukh. «Και αυτός είναι ο λόγος που είναι δύσκολο να εντοπιστεί εγκαίρως. Όταν εμφανιστούν τα συμπτώματα, συνήθως η νόσος βρίσκεται ήδη σε προχωρημένο στάδιο».
Παρότι ο έλεγχος για καρκίνο του πρωκτού δεν είναι τόσο καθιερωμένος όσο για άλλους καρκίνους, υπάρχουν αξιόπιστες μέθοδοι, όπως η πρωκτική κυτταρολογία (αντίστοιχη του τεστ Παπανικολάου) και η πρωκτοσκόπηση. Ωστόσο, η πρόσβαση σε εξειδικευμένο έλεγχο παραμένει περιορισμένη. Στη Νότια Καρολίνα, για παράδειγμα, υπάρχει αυτήν τη στιγμή μόνο ένας εξειδικευμένος γιατρός που πραγματοποιεί πρωκτοσκόπηση υψηλής ευκρίνειας.
Γι’ αυτό είναι κρίσιμο να εντοπίζονται και να δίνεται προτεραιότητα στις ομάδες που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο.
«Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι οι γυναίκες με ιστορικό καρκίνου τραχήλου πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για τακτικό έλεγχο καρκίνου του πρωκτού», τονίζει ο Damgacioglu. «Προς το παρόν αυτό δεν συμβαίνει».
Η μελέτη αυτή μπορεί να αποτελέσει το πρώτο βήμα για αλλαγή.
Ο Deshmukh και η ομάδα του ήδη εργάζονται σε νέο ερευνητικό πρόγραμμα, με συνεργασία από το MD Anderson Cancer Center και την Icahn School of Medicine στο Mount Sinai, ώστε να καθοριστεί πώς και πόσο συχνά πρέπει να γίνεται ο έλεγχος.
«Δεν υπάρχουν οι πόροι για να ελέγχουμε όλες τις γυναίκες», παραδέχεται ο Deshmukh. «Μπορούμε όμως να αξιοποιήσουμε αυτά τα δεδομένα στρατηγικά. Ο έλεγχος βάσει κινδύνου μας επιτρέπει να βοηθήσουμε εκείνες που το χρειάζονται περισσότερο».
Προς το παρόν, οι ερευνητές ελπίζουν ότι τα ευρήματα θα ενισχύσουν την ενημέρωση και θα ανοίξουν τη συζήτηση ανάμεσα σε γιατρούς και ασθενείς.
«Θέλουμε να βοηθήσουμε τις γυναίκες που έχουν ήδη νικήσει έναν καρκίνο να προστατεύσουν την υγεία τους», καταλήγει ο Damgacioglu. «Στόχος είναι να αποτρέψουμε έναν δεύτερο».
