Στον θαυμαστό αλλά σκληρό κόσμο του αθλητισμού ένα στραβοπάτημα, μια λάθος κίνηση ή βιαστική απόφαση μπορεί να διαλύσει, σε ένα μόλις δευτερόλεπτο, όλες τις προσδοκίες και τα όνειρα ενός αθλητή. Δεν είναι λίγες οι φορές που ένας τραυματισμός ανέκοψε ή τερμάτισε την πορεία ελίτ αθλητών ή παγκόσμιων ειδώλων του επαγγελματικού αθλητισμού.
Οι τραυματισμοί είναι, βέβαια, αναμενόμενοι και αναπόφευκτοι, αφού οι αθλητές αυτού του βεληνεκούς εκθέτουν το σώμα τους σε υπερ-προσπάθεια, ωθώντας τον εαυτό τους να ξεπερνά διαρκώς τα όριά τους. Ακόμα κι αν δεν τους βγάλουν οριστικά από τα γήπεδα ή τα στάδια, προκαλούν ισχυρούς κλυδωνισμούς στη ζωή και στην καριέρα τους, λόγω του τεράστιου σωματικού, ψυχολογικού και οικονομικού αντικτύπου που έχουν.
«Τις τελευταίες δεκαετίες τα σπορ έχουν εξελιχθεί από παιχνίδια σε επαγγελματικές δραστηριότητες που μαγεύουν δισεκατομμύρια ανθρώπους. Η εμβάθυνση της κατανόησης των ανθρώπινων δυνατοτήτων, η ιατρική και τεχνολογική εξέλιξη καθώς και η εξειδίκευση έχουν βελτιώσει τις επιδόσεις των αθλητών και μαζί με αυτές την ένταση και τη συχνότητα των τραυματισμών τους. Κάποιοι από αυτούς θεραπεύονται πλήρως, ενώ άλλοι μπορούν να οδηγήσουν σε μόνιμη βλάβη και να τερματίσουν κάθε λαμπρή αθλητική καριέρα», επισημαίνουν οι ειδικευμένοι στις αθλητικές κακώσεις Ορθοπαιδικοί Χειρουργοί δρ Παναγιώτης Πάντος, δρ Βασίλειος Σακελλαρίου και δρ Κωνσταντίνος Σταραντζής, επιστημονικοί υπεύθυνοι του τμήματος Osteon Pro της Osteon Orthopedic & Spine Clinic.
Κατάγματα οστών, τραυματισμοί μυών, τενόντων και συνδέσμων
Κατάγματα οστών, τραυματισμοί μυών, τενόντων και συνδέσμων είναι οι συνηθέστεροι τραυματισμοί. Μπορεί να είναι αποτέλεσμα πρόσκρουσης σε αθλήματα επαφής, καθημερινών σωματικών καταπονήσεων, κακής φυσικής κατάστασης ή ανισορροπιών που προδιαθέτουν σε τραυματισμούς.
Οι αθλητές που κινδυνεύουν περισσότερο από σοβαρό τραυματισμό είναι όσοι ασχολούνται με αθλήματα υψηλής έντασης. Οι ποδοσφαιριστές, για παράδειγμα, εμφανίζουν συχνότερα τραυματισμούς στο γόνατο και τον ώμο, οι δρομείς συνήθως υποφέρουν από τραυματισμούς υπερ-χρήσης, όπως τενοντίτιδα, διαστρέμματα και κατάγματα κόπωσης. Οι παίκτες του μπάσκετ είναι ευάλωτοι σε τραυματισμούς στον αστράγαλο, το γόνατο και τον ώμο.
Τραυματισμοί σε μαραθωνοδρόμους και τενίστες
Οι μαραθωνοδρόμοι τραυματίζουν συχνότερα τα πόδια τους και οι τενίστες τα άνω άκρα τους. Οι αθλητές που ασχολούνται με ρίψεις (ακοντιστές, δισκοβόλοι, σφαιροβόλοι και σφυροβόλοι), όπως και οι αρσιβαρίστες τραυματίζουν συχνά τη σπονδυλική στήλη τους, λόγω της συνεχούς συστροφής και πίεσης που ασκούνται στους σπονδύλους. Επίσης, προβλήματα εμφανίζονται στην οσφυϊκή περιοχή των αλτών και των σπρίντερ.
Ανεξαρτήτως αθλήματος, οι επαναλαμβανόμενοι τραυματισμοί μπορούν να οδηγήσουν σε χρόνιες μυοσκελετικές διαταραχές, όπως οστεοαρθρίτιδα, ειδικά στις αρθρώσεις που φέρουν το βάρος του σώματος (γόνατα και ισχία), και τελικά σε πρόωρη απόσυρση από τον αθλητισμό και (αργότερα) στο χειρουργικό τραπέζι ακόμα και νέους ανθρώπους.
Ηλικία
Η ηλικία παίζει ρόλο στο είδος του τραυματισμού. Οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες τείνουν να έχουν περισσότερους τραυματισμούς μαλακών ιστών, όπως θλάσεις συνδέσμων, τραυματισμούς του μηνίσκου και του επιχείλιου χόνδρου, συγκριτικά με τους μεγαλύτερους, οι οποίοι βιώνουν και κατάγματα καταπόνησης.
Εκτός από τη σωματική βλάβη, ένας τραυματισμός μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικό ψυχολογικό τραύμα, το οποίο παρότι είναι λιγότερο ορατό, μπορεί να έχει εκτεταμένες και παρατεταμένες συνέπειες. Η κακή ψυχολογία μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλότερες επιδόσεις μετά την ανάρρωση, η δε πίεση εξωτερικών παραγόντων για γρήγορη επιστροφή στον αθλητισμό σε επανατραυματισμό, με περαιτέρω ψυχολογικό αντίκτυπο. Η αβεβαιότητα, η θλίψη, η απογοήτευση, το άγχος και η κατάθλιψη, αλλά και η απώλεια της ταυτότητας, η απομόνωση από τους συμπαίκτες, η αλλαγή του τρόπου ζωής, είναι πιθανές επιπτώσεις που στιγματίζουν τόσο την καριέρα όσο και στη ζωή του αθλητή.
Επαγγελματικές και οικονομικές επιπτώσεις των τραυματισμών
Επιπλέον, οι τραυματισμοί έχουν επαγγελματικές και οικονομικές επιπτώσεις. Όταν ένας ελίτ αθλητής ή παίκτης παγκόσμιας κλάσης τραυματίζεται, μειώνεται η αξία του, η οποία μπορεί να επηρεάσει τις ευκαιρίες για συνεργασία με ομάδες υψηλού επιπέδου, τους όρους των συμβολαίων που υπογράφει, τις ρήτρες περί τραυματισμού που περιέχονται σε αυτά, αλλά και το οικονομικό ύψος των μεταγραφών του.
«Το κλειδί για την ελαχιστοποίηση αυτών των συνεπειών είναι η πρόληψη των τραυματισμών, η οποία επιτυγχάνεται με συλλογική προσπάθεια μιας διεπιστημονικής ομάδας επαγγελματιών υγείας και αθλητισμού, καθώς και του ίδιου του αθλητή.
Οι εξειδικευμένοι ορθοπαιδικοί στις αθλητικές κακώσεις παρέχουν ιατρική επίβλεψη, αξιολογούν τη μυοσκελετική κατάσταση του αθλητή και τους παράγοντες κινδύνου, μέσω ειδικής εργομετρικής και εμβιομηχανικής ανάλυσης, και καταρτίζουν εξατομικευμένα και στοχευμένα προγράμματα ασκήσεων για την εξάλειψη των αδυναμιών του, ανάλογα με το άθλημά του. Εκτός από τη σύσταση προγραμμάτων πρόληψης, διαγιγνώσκουν και προχωρούν σε θεραπείες που επισπεύδουν την ανάρρωση, προκειμένου ο αθλητής να επιτρέψει στους αγώνες ταχύτερα από την κανονική πορεία αποκατάστασης, έχοντας χαμηλό κίνδυνο επανατραυματισμού.
Οι προπονητές εστιάζουν στην ορθή εκτέλεση των προγραμμάτων πρόληψης, στη διασφάλιση της ορθής τεχνικής κατά την άσκηση και στην αποφυγή της υπερ-προπόνησης, οι φυσικοθεραπευτές διδάσκουν τις ασκήσεις που προφυλάσσουν από τους τραυματισμούς και βοηθούν στην ανάκαμψη από τον τραυματισμό με διάφορες τεχνικές και μηχανήματα. Οι διατροφολόγοι σχεδιάζουν προγράμματα για τη διατήρηση της καλής λειτουργίας του μυοσκελετικού συστήματος και οι ψυχολόγοι εστιάζουν στην ψυχική ευημερία του, διότι η κακή ψυχολογική κατάσταση επηρεάζει τον κίνδυνο τραυματισμού.
Στον εξαιρετικά ανταγωνιστικό κόσμο του επαγγελματικού αθλητισμού, μόνο με στοχευμένες κινήσεις μπορεί να ξεχωρίσει ένας αθλητής και να διατηρηθεί στη κορυφή για χρόνια» καταλήγουν οι εξειδικευμένοι ορθοπαιδικοί στις αθλητικές κακώσεις κ.κ. Πάντος, Σακελλαρίου και Σταραντζής.
