Η δίαιτα FODMAP έχει εδώ και χρόνια προβληθεί ως «θεραπεία» για ζητήματα όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS), επειδή δίνει στο πεπτικό σύστημα ένα διάλειμμα από πιθανούς ερεθιστικούς παράγοντες.
Το IBS επηρεάζει περίπου 1 στους 20 ανθρώπους παγκοσμίως και προκαλεί έντονο κοιλιακό άλγος, φούσκωμα, διάρροια και δυσκοιλιότητα. Η χρόνια αυτή κατάσταση, για την οποία δεν υπάρχει γνωστή οριστική θεραπεία, μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής και στην ικανότητα των πασχόντων να εργάζονται και να κοινωνικοποιούνται.
Τώρα, ερευνητές από τη Νορβηγία διαπίστωσαν ότι η δίαιτα FODMAP μπορεί επίσης να βοηθά στη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα και της όρεξης και να βελτιώνει συνολικά την υγεία του εντέρου.
Οι ειδικοί εκτιμούν ότι η δίαιτα θα μπορούσε σύντομα να βοηθήσει ασθενείς με γαστρεντερικά προβλήματα, συμπεριλαμβανομένου του IBS, να διαχειρίζονται τα συμπτώματά τους.
Στη μελέτη, ερευνητές από το Haukeland University Hospital στη Νορβηγία, διερεύνησαν την επίδραση δίαιτας χαμηλών FODMAP στα επίπεδα της GLP-1 (ορμόνης που απελευθερώνεται στο έντερο μετά το φαγητό και έχει συνδεθεί με το IBS) σε ασθενείς με την επώδυνη αυτή κατάσταση. Σημειώνουμε ότι μια συνθετική εκδοχή της GLP-1, η σεμαγλουτίδη, περιέχεται και σε διάφορα φάρμακα κατά του διαβήτη και της παχυσαρκίας, τα οποία μειώνουν τη λαχτάρα των ασθενών για φαγητό και προωθούν το αδυνάτισμα.
Τι είναι η δίαιτα FODMAP
Η δίαιτα FODMAP παρουσιάζεται ως μια δομημένη, τριφασική στρατηγική για τη διαχείριση των συμπτωμάτων του ευερέθιστου εντέρου (IBS): Αρχικά περιορίζετε για σύντομο διάστημα τροφές πλούσιες σε συγκεκριμένους ζυμώσιμους υδατάνθρακες, στη συνέχεια τις επανεισάγετε συστηματικά για να εντοπίσετε ποιες και σε ποιες ποσότητες σας ενοχλούν, και τέλος διαμορφώνετε ένα εξατομικευμένο, βιώσιμο πλάνο. Η προσέγγιση αυτή μειώνει την ωσμωτική κατακράτηση υγρών και τη βακτηριακή ζύμωση στο έντερο, άρα περιορίζει φούσκωμα, πόνο, αέρια και διάρροια.
Συστήνεται να ακολουθείτε τη συγκεκριμένη διατροφή με την καθοδήγηση διαιτολόγου, ώστε να βρείτε με ασφάλεια τα προσωπικά σας όρια χωρίς να θυσιάσετε άσκοπα ποικιλία και φυτικές ίνες.
Τροφές υψηλές σε FODMAP
- Λαχανικά: αγκινάρα, σπαράγγια, πράσο, κρεμμύδι, σκόρδο, μανιτάρια.
- Όσπρια/όσπρια-προϊόντα: φασόλια, ρεβίθια
- Φρούτα: μήλα, αχλάδια, μάνγκο, κεράσια, ροδάκινα/νεκταρίνια, δαμάσκηνα, καρπούζι, αποξηραμένα φρούτα
- Δημητριακά με γλουτένη: σιτάρι, σίκαλη, κριθάρι σε ψωμιά, ζυμαρικά, μπισκότα, μούσλι με σιτάρι κ.λπ.
- Γαλακτοκομικά με λακτόζη: γάλα, γιαούρτι, παγωτό, κρέμες κ.λπ.
- Ξηροί καρποί: κάσιους, φυστίκια Αιγίνης
- Γλυκαντικά: μέλι, σιρόπι καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης, «sugar-free» καραμέλες/τσίχλες με σορβιτόλη, μαννιτόλη, ξυλιτόλη, ερυθριτόλη κ.ά.
- Επεξεργασμένα/μαριναρισμένα κρέατα και ψάρια: λουκάνικα, σαλάμια, κρέατα/πουλερικά/ψάρια με μαρινάδες ή σάλτσες που έχουν κρεμμύδι/σκόρδο.
Τροφές χαμηλές σε FODMAP
- Κρέας/ψάρι/αυγά: απλά, μαγειρεμένα χωρίς μαρινάδες ή σάλτσες με κρεμμύδι/σκόρδο. Επιτρέπονται επίσης αυγά, σκληρό τόφου, τέμπε
- Λαχανικά: μελιτζάνα, φασολάκια, πράσινη πιπεριά, καρότο, αγγούρι, μαρούλι, πατάτα.
- Φρούτα: πεπόνι, ακτινίδιο, μανταρίνι, πορτοκάλι, ανανάς, μύρτιλα (προσοχή στις μερίδες)
- Γαλακτοκομικά & ροφήματα: γάλα χωρίς λακτόζη, σκληρά τυριά (π.χ. γραβιέρα/παρμεζάνα), μπρι/καμαμπέρ, φέτα, αμυγδαλόγαλα, ρόφημα σόγιας από πρωτεΐνη σόγιας
- Δημητριακά/αμυλούχα: βρώμη, κινόα/νιφάδες από κινόα, ζυμαρικά από ρύζι/καλαμπόκι/κινόα, σκέτες ρυζογκοφρέτες, προζυμένιο ψωμί, ψωμιά χωρίς σιτάρι/σίκαλη/κριθάρι
- Ξηροί καρποί/σπόροι: μακαντέμια, φιστίκια (αράπικα), καρύδια, κολοκυθόσποροι
- Γλυκαντικά/λοιπά: ζάχαρη, σιρόπι σφενδάμου, ρυζόμελο, μαύρη σοκολάτα
- Ροφήματα/καφές/τσάι: επιτρέπονται αν είναι σκέτα ή με γάλα χωρίς λακτόζη/φυτικό χαμηλό FODMAP
Τα πλεονεκτήματα μιας δίαιτας χαμηλής σε FODMAP
Οι ερευνητές μελέτησαν 30 ενήλικες με IBS μικτού τύπου (όταν οι πάσχοντες εμφανίζουν εναλλασσόμενα επεισόδια δυσκοιλιότητας και διάρροιας). Οι συμμετέχοντες ακολούθησαν αυστηρή δίαιτα χαμηλής σε FODMAP, με καθοδήγηση από διαιτολόγο.
Σε τρίμηνη παρακολούθηση, διαπιστώθηκε ότι όσοι τήρησαν τη δίαιτα παρουσίασαν «σημαντική βελτίωση» στα γαστρεντερικά συμπτώματα, με λιγότερο έντονο κοιλιακό άλγος, φούσκωμα και διάρροια.
Τα επίπεδα της GLP-1 αυξήθηκαν επίσης, δείχνοντας καλύτερο έλεγχο του σακχάρου στο αίμα και μεγαλύτερη αίσθηση κορεσμού για περισσότερη ώρα.
Στο άρθρο τους στο περιοδικό Frontiers in Nutrition, οι ερευνητές σημείωσαν: «Αν και οι μηχανισμοί πίσω από την αύξηση της GLP-1 μετά από δίαιτα χαμηλών FODMAP παραμένουν άγνωστοι, μπορούν να διατυπωθούν υποθέσεις».
Η δίαιτα ενδέχεται να βελτιώνει την έκθεση των κυττάρων L (τα οποία παράγουν και εκκρίνουν την ορμόνη GLP-1) στο παχύ έντερο σε μόρια που παράγονται όταν επεξεργάζονται τα θρεπτικά συστατικά.
Ωστόσο, τόνισαν ότι η μελέτη έχει ορισμένους περιορισμούς, μεταξύ των οποίων ότι περιέλαβε μόνον 30 άτομα και όλοι είχαν IBS.
«Η παρούσα μελέτη δεν αποκαλύπτει αν τα επίπεδα της GLP-1 διαφέρουν σε ασθενείς με IBS σε σύγκριση με υγιείς μάρτυρες. Το μικρό μέγεθος δείγματος των 30 ασθενών καθιστά επίσης αναγκαίες περαιτέρω, μεγαλύτερες μελέτες για την επιβεβαίωση των ευρημάτων μας. Παρ’ όλα αυτά «καταγράφηκαν στατιστικώς σημαντικές μεταβολές», ανέφεραν.
