Η κλιματική κρίση είναι κομμάτι της καθημερινότητάς μας και οι επιπτώσεις της πλέον είναι εμφανής σε κάθε τομέα της ζωής. Μάλιστα, πλέον τα αποτελέσματα αυτής αποτυπώνονται ακόμα και στους θανάτους.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Ευρώπη, ένας στους πέντε θανάτους που συνδέονται με καρδιαγγειακές παθήσεις θα μπορούσε να αποφευχθεί εάν μειώνονταν οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι, όπως η ατμοσφαιρική ρύπανση, οι ακραίες θερμοκρασίες και η έκθεση σε επιβλαβή χημικά προϊόντα. Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, στην Ευρωπαϊκή Ένωση οι καρδιαγγειακές παθήσεις αποτελούν τη βασική αιτία θανάτου: περισσότεροι από 1,7 εκατ. άνθρωποι πέθαναν το 2022, κάτι που σημαίνει ότι το ένα τρίτο των θανάτων οφείλονταν σε αυτές τις ασθένειες. Τουλάχιστον το 18% αυτών των θανάτων προκαλούνται από περιβαλλοντικούς παράγοντες: περίπου 130.000 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο λόγω της ρύπανσης από λεπτά αιωρούμενα σωματίδια και 115.000 λόγω του ακραίου ψύχους ή της ακραίας ζέστης.
Εξάλλου, τουλάχιστον 6 εκατομμύρια νέα κρούσματα καρδιαγγειακών παθήσεων διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο, με συνολικό κόστος για την Ευρώπη 282 δισεκ. ευρώ. Για τον ΕΟΠ, οι θάνατοι αυτοί είναι αποτρέψιμοι, μέσω «παρεμβάσεων και πολιτικών». «Είναι κρίσιμης σημασίας να τους αντιμετωπίσουμε», πρόσθεσε.
Η ζέστη σκοτώνει ένα άτομο το λεπτό
Ενδεικτική είναι δε η μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Lancet Countdown 2025, σύμφωνα με την οποία η αυξανόμενη θερμική επιβάρυνση ευθύνεται για το θάνατο ενός ανθρώπου κάθε λεπτό. Ο αριθμός των θανάτων που οφείλονται στη ζέστη έχει αυξηθεί κατά 23% από τη δεκαετία του 1990 και φτάνει τα 546.000 ετησίως για την περίοδο 2012–2021, ένας θάνατος κάθε λεπτό.
Η εξάρτηση της ανθρωπότητας από τα ορυκτά καύσιμα όχι μόνο επιδεινώνει την υπερθέρμανση του πλανήτη αλλά και προκαλεί τοξική ατμοσφαιρική ρύπανση, αλλεπάλληλες πυρκαγιές, και την εξάπλωση ασθενειών όπως ο δάγκειος πυρετός. Κάθε χρόνο, εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν λόγω της αργοπορίας στην αντιμετώπιση του φαινομένου της υπερθέρμανσης της Γης και της ανεπαρκούς προσαρμογής στις νέες κλιματικές συνθήκες.
Επιπλέον, η αύξηση των ημερών καύσωνα έχει καταγραφεί παντού: ο μέσος άνθρωπος εκτίθεται σήμερα σε 19 ημέρες απειλητικής για τη ζωή ζέστης ετησίως και οι 16 από αυτές δεν θα υπήρχαν χωρίς την ανθρώπινη δραστηριότητα που ευθύνεται για την κλιματική κρίση. Οι καύσωνες πλήττουν ιδιαίτερα τα μικρά νησιά και τις αναπτυσσόμενες χώρες, επιδεινώνοντας τις κοινωνικές ανισότητες και τη φτώχεια.
Οι πρώτοι κλιματικοί πρόσφυγες
Η κλιματική κρίση έχει γίνει τόσο απειλητική για τον άνθρωπο που πλέον δημιουργεί και... πρόσφυγες. Το νησί Τουβάλου στον Νότιο Ειρηνικό είναι η πρώτη χώρα που δεν θα είναι κατοικήσιμη μέσα στις επόμενες δεκαετίες. Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, απότοκο της κλιματικής κρίσης, έκανε αυτό που όλοι φοβούνταν. Οι πρώτοι κλιματικοί πρόσφυγες εγκαταλείπουν τη γη τους. Όπως και εκείνοι στον Παναμά.
Η κυβέρνηση της Αυστραλίας έχει ήδη προσφέρει επ’ αόριστον άδειες παραμονής σε κατοίκους του Τουβάλου. Εκτιμάται πως όλοι οι πολίτες του θα έχουν μετεγκατασταθεί εκεί μέσα στις επόμενες τέσσερις δεκαετίες.
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, 200 εκατομμύρια άνθρωποι θα μπορούσαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους λόγω της κλιματικής αλλαγής έως το 2050. Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες ανέφερε ότι τα τρία τέταρτα των 120 εκατομμυρίων ανθρώπων που έχουν ήδη εκτοπιστεί παγκοσμίως ζουν σε χώρες που έχουν πληγεί σοβαρά από την κλιματική αλλαγή.
