Η Ισπανίδα Maria Branyas πέθανε το καλοκαίρι του 2024 σε ηλικία 117 ετών. Ήταν μία από τους γηραιότερους ανθρώπους παγκοσμίως. Επιστήμονες στην Ισπανία θέλησαν να μελετήσουν την περίπτωσή της και να εντοπίσουν τι ήταν αυτό που της χάρισε μακροζωία.
Μετά από ενδελεχείς αναλύσεις κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ένας από τους λόγους που η Maria Branyas έζησε μέχρι τα 117 ήταν ότι διέθετε ένα εξαιρετικά νεαρό γονιδίωμα. Ορισμένες σπάνιες γενετικές παραλλαγές, που εντοπίστηκαν στο DNA της συνδέονται με τη μακροζωία, την ανοσολογική λειτουργία, την υγιή καρδιά και τον εγκέφαλο.
Οι επιστήμονες στην Ισπανία χρησιμοποιούν τώρα αυτά τα ευρήματα για να δώσουν μια νέα ματιά στη βιολογία της γήρανσης του ανθρώπου, προτείνοντας βιοδείκτες για υγιή γήρανση και πιθανές στρατηγικές για την αύξηση του προσδόκιμου ζωής. Τα συμπεράσματά τους δημοσιεύονται στο Cell Reports Medicine.
Τα αποτελέσματα βασίζονται σε δείγματα αίματος, σάλιου, ούρων και κοπράνων, τα οποία η Branyas προσέφερε εθελοντικά πριν από τον θάνατό της το 2024, όταν ήταν ο γηραιότερος εν ζωή άνθρωπος στον κόσμο.
Σύμφωνα με μια ερευνητική ομάδα με επικεφαλής επιστήμονες στο Ινστιτούτο Έρευνας Λευχαιμίας Josep Carreras στη Βαρκελώνη, η Branyas είχε κύτταρα που «ένιωθαν» ή «συμπεριφέρονταν» σαν να ήταν πολύ νεότερα από τη χρονολογική της ηλικία. Ξεπέρασε το μέσο προσδόκιμο ζωής των γυναικών στην πατρίδα της, την Καταλονία, κατά περισσότερα από 30 χρόνια.
Παρά τα πολλά της χρόνια, η Branyas είχε γενικά καλή υγεία, εξαιρετική καρδιαγγειακή υγεία και πολύ χαμηλά επίπεδα φλεγμονής. Επίσης, σύμφωνα με τους επιστήμονες το ανοσοποιητικό της σύστημα και το μικροβίωμα του εντέρου της είχαν δείκτες που ταίριαζαν με πολύ νεότερες ομάδες.
Παράλληλα, είχε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα «κακής» χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων, και πολύ υψηλά επίπεδα «καλής» χοληστερόλης. Όλοι αυτοί οι παράγοντες μπορούν να εξηγήσουν την εξαιρετική υγεία και την εντυπωσιακή μακροζωία της.
Η Branyas έζησε μια ψυχικά, κοινωνικά και σωματικά ενεργή ζωή, αλλά ήταν επίσης τυχερή όσον αφορά το γενετικό της κώδικα. Αν και η κατανάλωση μεσογειακής διατροφής με υψηλή περιεκτικότητα σε γιαούρτι μπορεί να έπαιξε ρόλο στη μακρά ζωή της, η εντυπωσιακή μακροζωία πιθανότατα επηρεάστηκε από ένα ευρύ φάσμα γενετικών και περιβαλλοντικών μεταβλητών. Είναι ενδιαφέρον ότι οι επιστήμονες παρατήρησαν μια «τεράστια διάβρωση» στα τελομερή της Branyas.
Τα τελομερή προστατεύουν το γενετικό μας υλικό. Τα μικρότερα συνδέονται με υψηλότερο κίνδυνο θανάτου. Πρόσφατες μελέτες, ωστόσο, υποδηλώνουν ότι, τα τελομερή δεν αποτελούν στην πραγματικότητα έναν χρήσιμο βιοδείκτη γήρανσης. Παρ’ όλα αυτά, η ύπαρξη πολύ μικρών τελομερών μπορεί να παρείχε στην Branyas ένα πλεονέκτημα.
Υποθετικά μιλώντας, γράφουν οι συγγραφείς, η σύντομη διάρκεια ζωής των κυττάρων του σώματός της μπορεί να εμπόδισε τον καρκίνο από τον πολλαπλασιασμό. «Η εικόνα που προκύπτει από τη μελέτη μας, δείχνει ότι η εξαιρετικά προχωρημένη ηλικία και η κακή υγεία δεν συνδέονται εγγενώς», γράφουν οι ερευνητές, με επικεφαλής τους επιγενετιστές Eloy Santos-Pujol και Aleix Noguera-Castells.
Η έρευνα σε ένα μόνο άτομο, ειδικά σε μία τόσο αξιοσημείωτη περίπτωση όσο αυτή της Branyas, είναι περιορισμένη και δεν μπορεί να γενικευθεί. Οι Santos και Noguera-Castells και οι συνάδελφοί τους στην Ισπανία αναγνωρίζουν ότι χρειάζονται μεγαλύτερες ομάδες ατόμων για μελέτη ώστε να εξάγουν ασφαλή συμπεράσματα.
