Τα παιδιά και οι έφηβοι περνούν ολοένα και περισσότερο χρόνο μπροστά σε οθόνες, όπως smartphones, tablets, κονσόλες παιχνιδιών, τηλεοράσεις και υπολογιστές. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, τα παιδιά ηλικίας 8-18 ετών περνούν κατά μέσο όρο 7 1/2 ώρες την ημέρα χρησιμοποιώντας οθόνες.
Οι οθόνες μπορούν να προσφέρουν ψυχαγωγία, εκπαίδευση και απασχόληση, αλλά η υπερβολική χρήση ή το ακατάλληλο περιεχόμενο μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στην ανάπτυξη, τη διάθεση και τη συμπεριφορά των παιδιών. Η διαχείριση του χρόνου μπροστά στην οθόνη δεν αφορά μόνο την ποσότητα, αλλά και την ποιότητα και το περιεχόμενο.
Κίνδυνοι από ακατάλληλο περιεχόμενο
Το περιεχόμενο μπορεί να περιλαμβάνει βία, αυτοτραυματισμούς, επικίνδυνες προκλήσεις, σεξουαλικό υλικό, αρνητικά στερεότυπα, χρήση ουσιών και παραπλανητικές πληροφορίες. Ο υπερβολικός χρόνος μπροστά στην οθόνη μπορεί επίσης να οδηγήσει σε προβλήματα ύπνου, χαμηλότερη σχολική επίδοση, μειωμένη ανάγνωση βιβλίων, λιγότερο χρόνο με οικογένεια και φίλους, έλλειψη σωματικής δραστηριότητας, προβλήματα βάρους, διαταραχές διάθεσης, κακή εικόνα του εαυτού και του σώματος, φόβο μήπως χάσουν κάτι και περιορισμένο χρόνο για άλλες μορφές χαλάρωσης και διασκέδασης.
Συστάσεις ανά ηλικία
Η διαχείριση του χρόνου που περνά ένα παιδί μπροστά στην οθόνη μπορεί να φαίνεται δύσκολη, αλλά το παιδί σας δεν είναι ποτέ πολύ μικρό για να ξεκινήσετε ένα πλάνο χρήσης οθονών. Μέχρι το όριο ηλικίας των 18 μηνών, οι οθόνες θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο για βιντεοκλήσεις με έναν ενήλικα. Για παιδιά μεταξύ 18 και 24 μηνών, η χρήση περιορίζεται στην παρακολούθηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων πάντα παρουσία ενήλικα. Για παιδιά 2-5 ετών, ο χρόνος μπροστά σε οθόνες που δεν είναι εκπαιδευτικές πρέπει να περιορίζεται περίπου σε μία ώρα ανά ημέρα τις καθημερινές και έως τρεις ώρες τα Σαββατοκύριακα. Όσο για τα παιδιά ηλικίας 6 ετών και άνω, είναι σημαντικό να ενθαρρύνονται υγιεινές συνήθειες, περιορίζοντας τις δραστηριότητες με οθόνες, να απενεργοποιούνται οι συσκευές κατά τη διάρκεια των γευμάτων και πριν τον ύπνο και να διδάσκονται η υπευθυνότητα και η ασφάλεια στη χρήση τους.
Συμβουλές για γονείς
Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν το παιδί τους μαθαίνοντάς το να αναγνωρίζει το κατάλληλο περιεχόμενο, να διαχειρίζεται τον χρόνο μπροστά στην οθόνη και να αναπτύσσει συνήθειες που προάγουν τη δημιουργικότητα και τη σύνδεση με την οικογένεια και τους φίλους. Είναι σημαντικό να συζητούν μαζί του για όσα βλέπει, να επισημαίνουν θετικές συμπεριφορές όπως η συνεργασία και η φιλία, και να ενθαρρύνουν δραστηριότητες που δεν περιλαμβάνουν οθόνες, όπως αθλητισμό και μουσική. Το παράδειγμα των γονέων είναι καθοριστικό, καθώς τα παιδιά μαθαίνουν από τη δική τους χρήση οθονών.
Η θετική και ισορροπημένη χρήση οθονών είναι δυνατή όταν υπάρχει καθοδήγηση, συνέπεια και ανοιχτή επικοινωνία. Δεν υπάρχει μία μέθοδος που ταιριάζει σε όλες τις οικογένειες, καθώς κάθε παιδί έχει διαφορετική ωριμότητα και ανάγκες. Όπως επισημαίνει και η The American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, αν ανησυχείτε για τον χρόνο που περνά το παιδί σας μπροστά σε οθόνες ή παρατηρείτε προβλήματα στη συμπεριφορά, τη διάθεση ή τη σχολική επίδοση, συζητήστε με τον παιδίατρο ή τον οικογενειακό γιατρό και, αν χρειαστεί, ζητήστε παραπομπή σε ειδικό ψυχικής υγείας.
