Η ενδοοικογενειακή βία δεν είναι απλώς μια σύγκρουση πίσω από τις κλειστές πόρτες μιας οικογένειας, αλλά πρόκειται για μια σιωπηλή μάχη που αφήνει βαθιά σημάδια σε σώμα και ψυχή. Τα άτομα που τη βιώνουν αντιμετωπίζουν σωματικές, συναισθηματικές, ψυχολογικές και οικονομικές δυσκολίες.
Για πολλούς, το ερώτημα γιατί τα θύματα παραμένουν σε κακοποιητικές σχέσεις μοιάζει αινιγματικό. Ωστόσο, υπάρχουν ισχυροί λόγοι που εξηγούν αυτή τη δύσκολη πραγματικότητα.
1. Ο φόβος
Ο φόβος είναι ίσως ο πιο καθοριστικός παράγοντας. Οι κακοποιητές χρησιμοποιούν απειλές και εκφοβισμό για να διατηρούν τον έλεγχο, κάνοντας τα θύματα να πιστεύουν ότι η αποχώρηση θα οδηγήσει σε ακόμη χειρότερες συνέπειες. Οι απειλές για σωματική βλάβη ή για άλλες σοβαρές επιπτώσεις κρατούν πολλά θύματα παγιδευμένα.
2. Η χαμηλή αυτοεκτίμηση
Μέσα από συνεχείς προσβολές και ψυχολογικό πόλεμο, οι κακοποιητές μειώνουν την αυτοεκτίμηση των θυμάτων. Σταδιακά, εκείνοι που υπομένουν την κακοποίηση μπορεί να πείθονται ότι δεν αξίζουν μια καλύτερη ζωή ή ότι φταίνε οι ίδιοι για όσα συμβαίνουν. Αυτό το αίσθημα ευθύνης τα εμποδίζει να διεκδικήσουν την ελευθερία τους.
3. Η απομόνωση από το περιβάλλον
Πολλοί κακοποιητές φροντίζουν να αποκόψουν τα θύματα από φίλους και οικογένεια. Αυτή η απομόνωση δημιουργεί την αίσθηση ότι δεν υπάρχει κανένας στον οποίο μπορούν να στραφούν. Όσο πιο περιορισμένος είναι ο κοινωνικός τους κύκλος, τόσο πιο δύσκολο γίνεται να φανταστούν μια ζωή μακριά από τη βία.
4. Η οικονομική εξάρτηση
Η οικονομική εξάρτηση αποτελεί ακόμη έναν ισχυρό μηχανισμό ελέγχου. Όταν τα θύματα εξαρτώνται οικονομικά από τον κακοποιητή, η αποχώρηση μοιάζει αδύνατη. Σε αρκετές περιπτώσεις, οι κακοποιητές συσσωρεύουν χρέη στο όνομα του θύματος ή περιορίζουν πλήρως την πρόσβαση στα χρήματα. Έτσι, τα θυμάτα νιώθουν ότι δεν θα μπορέσουν να στηρίξουν τον εαυτό τους ή τα παιδιά τους και μένουν εγκλωβισμένα, σύμφωνα με το Somerset Domestic Abuse.
5. Ο δεσμός με το τραύμα
Παρά την κακοποίηση, ορισμένα θύματα αναπτύσσουν έναν ισχυρό συναισθηματικό δεσμό με τον κακοποιητή τους. Αυτό το φαινόμενο, γνωστό ως «δεσμός τραύματος», δημιουργεί σύγχυση και αντικρουόμενα συναισθήματα. Ο πόνος συνυπάρχει με στιγμές μεταμέλειας ή τρυφερότητας από τον κακοποιητή, κάνοντας ακόμη πιο δύσκολη την απόφαση φυγής.
6. Η ελπίδα για αλλαγή
Πολλά θύματα πιστεύουν ότι οι κακοποιητές τους κάποια στιγμή θα αλλάξουν. Οι περιστασιακές συγγνώμες, οι υποσχέσεις για βελτίωση ή οι στιγμές αγάπης τους κρατούν δέσμιους σε μια ελπίδα που σπάνια δικαιώνεται. Έτσι, η απόφαση να φύγουν αναβάλλεται ξανά και ξανά.
Πώς μπορείτε να προσφέρετε ουσιαστική υποστήριξη
Αν γνωρίζετε κάποιον που βιώνει ενδοοικογενειακή βία, ο ρόλος σας μπορεί να είναι σωτήριος. Ακούστε με ενσυναίσθηση, χωρίς να κρίνετε, και δείξτε ότι πιστεύετε το άτομο. Δώστε του πληροφορίες για διαθέσιμους φορείς και τηλεφωνικές γραμμές βοήθειας. Στην Ελλάδα, λειτουργεί η 24ωρη γραμμή SOS 15900, όπου τα θύματα μπορούν να λάβουν άμεση υποστήριξη. Ενθαρρύνετέ τα να ζητήσουν επαγγελματική βοήθεια από ειδικούς ψυχικής υγείας και δείξτε σεβασμό στις αποφάσεις τους, ακόμη κι αν δεν είναι έτοιμα να φύγουν. Πάνω απ’ όλα, δώστε προτεραιότητα στην ασφάλειά τους, βοηθώντας τα να δημιουργήσουν ένα πλάνο διαφυγής σε περίπτωση κινδύνου.
Η κατανόηση των λόγων που κρατούν τα θύματα δέσμια στην ενδοοικογενειακή βία είναι το πρώτο βήμα για να σπάσουμε τον κύκλο της κακοποίησης. Φόβος, χαμηλή αυτοεκτίμηση, απομόνωση, οικονομική εξάρτηση, συναισθηματικοί δεσμοί και ελπίδα για αλλαγή αποτελούν ισχυρά εμπόδια. Ωστόσο, με τη σωστή υποστήριξη, ενημέρωση και κοινωνική αλληλεγγύη, τα θύματα μπορούν να βρουν το θάρρος να φύγουν και να χτίσουν ένα ασφαλέστερο μέλλον, μακριά από τη βία.
