Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι μια πάθηση του εγκεφάλου που προκαλεί σταδιακή έκπτωση στη μνήμη, στη σκέψη, στη λογική και στις οργανωτικές δεξιότητες, με αποτέλεσμα να επηρεάζει προοδευτικά την ικανότητά σας να εκτελείτε βασικές καθημερινές δραστηριότητες. Τα συμπτώματα δεν εμφανίζονται απότομα αλλά αναπτύσσονται αργά, μέσα σε αρκετά χρόνια, ενώ σε κάθε στάδιο της πάθησης εκδηλώνονται με διαφορετικό τρόπο.

Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι η πιο συχνή μορφή άνοιας, καθώς ευθύνεται για περισσότερα από το 70% των περιστατικών σε άτομα άνω των 65 ετών. Αυτό σημαίνει ότι από τους 55 περίπου εκατ. ανθρώπους που έχουν διαγνωστεί με άνοια στον πλανήτη, περίπου τα 38,5 εκατ. πάσχουν από Αλτσχάιμερ.

Το πιο χαρακτηριστικό σημάδι της νόρου είναι η απώλεια μνήμης, η οποία επιδεινώνεται με την πάροδο του χρόνου και δυσκολεύει ολοένα και περισσότερο την καθημερινότητα.

Ήπια γνωστική διαταραχή τα πρώτα χρόνια

Σύμφωνα με το Web MD, το πρώτο στάδιο μετά την εκδήλωση της νόσου διαρκεί συνήθως από 2 έως 4 χρόνια και χαρακτηρίζεται από ήπια αλλά εμφανή σημάδια που επηρεάζουν την καθημερινή λειτουργικότητα.

Τα πρώιμα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Σταδιακή μείωση της ενέργειας και της διάθεσης για δραστηριότητες, με τον ασθενή να φαίνεται λιγότερο δραστήριος σε σχέση με το παρελθόν.
• Απώλεια ενδιαφέροντος για την εργασία και τις κοινωνικές συναναστροφές, με αποτέλεσμα να περνά περισσότερο χρόνο καθιστός, μπροστά στην τηλεόραση ή κοιμώμενος.
• Αδυναμία να θυμηθεί πρόσφατα γεγονότα, όπως μια συζήτηση που μόλις έγινε ή μια δραστηριότητα που μόλις ολοκληρώθηκε.
• Γλωσσικές δυσκολίες, όπως το να μη βρίσκει εύκολα τις κατάλληλες λέξεις ή να δυσκολεύεται να κατανοήσει τους συνομιλητές του.
• Ήπια προβλήματα συντονισμού, που μπορεί να φανούν σε απλές δραστηριότητες, όπως η γραφή ή η χρήση γνωστών αντικειμένων.
• Δυσκολία στην εκτέλεση καθημερινών εργασιών, για παράδειγμα στο να ακολουθήσει μια συνταγή ή να διαχειριστεί τα οικονομικά του.
• Εναλλαγές στη διάθεση, που μπορεί να εκφράζονται με καταθλιπτική διάθεση ή αδιαφορία για όσα συμβαίνουν γύρω.
• Προβλήματα στην οδήγηση, όπως το να χαθεί σε γνώριμες διαδρομές.

Η παρουσία μερικών από αυτά τα συμπτώματα δεν σημαίνει απαραίτητα ότι υπάρχει Αλτσχάιμερ, καθώς και άλλες καταστάσεις μπορούν να τα προκαλέσουν, όπως:

• Μεταβολικές διαταραχές, όπως ένα πρόβλημα στον θυρεοειδή, που με την κατάλληλη θεραπεία αντιμετωπίζονται και τα γνωστικά συμπτώματα υποχωρούν.
• Κατάχρηση ουσιών, καθώς η μακροχρόνια χρήση αλκοόλ ή ναρκωτικών μπορεί να δημιουργήσει γνωστικά προβλήματα παρόμοια με αυτά της Αλτσχάιμερ και να συνοδεύεται από τραυματισμούς, υψηλή αρτηριακή πίεση ή διαταραχές ύπνου.
• Αλληλεπιδράσεις φαρμάκων, όταν ορισμένα φάρμακα ή συμπληρώματα δεν ταιριάζουν μεταξύ τους. Για τον λόγο αυτό είναι απαραίτητος ο τακτικός έλεγχος της φαρμακευτικής αγωγής από γιατρό.
• Νόσος Πάρκινσον, που αν και στα προχωρημένα στάδια μπορεί να επηρεάσει τη σκέψη, στα αρχικά εκδηλώνεται κυρίως με κινητικά προβλήματα όπως ο τρόμος.
• Στρες, το οποίο μπορεί να περιορίσει προσωρινά την καθαρότητα της σκέψης, με τα συμπτώματα όμως να υποχωρούν όταν μειώνεται η ένταση, σε αντίθεση με την Αλτσχάιμερ που επιδεινώνεται σταθερά.
• Κατάθλιψη, καθώς οι δυσκολίες μνήμης και συγκέντρωσης είναι πολύ συχνές, αλλά με την κατάλληλη ψυχοθεραπεία ή/και φαρμακευτική αγωγή βελτιώνονται σημαντικά.

Ο γιατρός μπορεί να αξιολογήσει τα συμπτώματα και με κατάλληλες εξετάσεις να διαπιστώσει αν πρόκειται για Αλτσχάιμερ ή για άλλη πάθηση.

Μέσο στάδιο νόσου Αλτσχάιμερ

Στο μέσο στάδιο, η απώλεια μνήμης γίνεται πιο έντονη και αρχίζει να δυσκολεύει σοβαρά την καθημερινότητα. Η φάση αυτή μπορεί να διαρκέσει από 2 έως 10 χρόνια.

Ο ασθενής μπορεί να ξεχνά βασικές λεπτομέρειες της ζωής του, όπως πού πήγε σχολείο ή πότε παντρεύτηκε, να μη θυμάται ή να μη αναγνωρίζει συγγενείς και φίλους, αλλά και να χάνει αντικείμενα χωρίς να μπορεί να ανακαλέσει πού τα άφησε.

Άλλα συμπτώματα είναι:

• Λόγος που γίνεται ασυνάρτητος, με φράσεις που δεν βγάζουν νόημα.
• Δυσκολία εύρεσης των σωστών λέξεων, με συχνή χρήση λανθασμένων.
• Προβλήματα στον σχεδιασμό και την επίλυση καθημερινών ζητημάτων.
• Σύγχυση σχετικά με τον χρόνο και τον τόπο, ακόμη και σε χώρους που γνωρίζει καλά, ενώ μπορεί να μην καταλαβαίνει πώς βρέθηκε εκεί.
• Ακατάλληλη ένδυση, χωρίς να λαμβάνει υπόψη τον καιρό.
• Εύκολη ευερεθιστότητα, ξεσπάσματα θυμού και ένταση απέναντι σε συγγενείς ή φροντιστές.
• Προβλήματα ύπνου, με συχνές αφυπνίσεις ή περιπλανήσεις μέσα στη νύχτα.
• Περιπλάνηση χωρίς προσανατολισμό, που μπορεί να αποβεί επικίνδυνη.
• Παραληρητικές ιδέες, όπως η πεποίθηση ότι κάποιος προσπαθεί να τους βλάψει.

Σε αυτή τη φάση, αρκετοί ασθενείς έχουν επίγνωση ότι χάνουν τον έλεγχο της ζωής τους, γεγονός που ενισχύει το αίσθημα απογοήτευσης και συχνά οδηγεί σε κατάθλιψη.

Τελικά στάδια της νόσου Αλτσχάιμερ

Το τελευταίο στάδιο της νόσου είναι και το πιο βαρύ. Διαρκεί συνήθως από 1 έως 3 χρόνια και συνοδεύεται από σοβαρές δυσκολίες σε όλους τους τομείς της ζωής.

Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Έντονη σύγχυση ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν, με τον ασθενή να μη γνωρίζει τι συμβαίνει γύρω του.
• Μεγάλη δυσκολία στην επικοινωνία, στη μνήμη και στην κατανόηση των πληροφοριών.
• Προβλήματα κατάποσης, καθώς και απώλεια ελέγχου της κύστης και του εντέρου.
• Απώλεια βάρους, συχνές κρίσεις, δερματικές λοιμώξεις και άλλα προβλήματα υγείας.
• Σοβαρές εναλλαγές στη διάθεση, με έντονα ξεσπάσματα.
• Παραισθήσεις, όπως το να βλέπουν, να ακούν ή να αισθάνονται πράγματα που δεν υπάρχουν.
• Αδυναμία να κινηθούν χωρίς βοήθεια, με αποτέλεσμα να χρειάζονται συνεχή φροντίδα.