Μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι πολλά συνταγογραφούμενα φάρμακα αφήνουν μακροχρόνιο αποτύπωμα στο μικροβίωμα του εντέρου, το οποίο μπορεί να διατηρηθεί για χρόνια μετά τη διακοπή τους.

Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό mSystems της American Society for Microbiology, διαπίστωσε ότι οι παρακάτω κατηγορίες φαρμάκων μπορούν να διαταράξουν τη μικροβιακή ισορροπία του εντέρου για μεγάλο χρονικό διάστημα:

• Αντιβιοτικά, που σκοτώνουν τα βακτήρια ή εμποδίζουν τον πολλαπλασιασμό τους
• Αντικαταθλιπτικά, που αυξάνουν τους νευροδιαβιβαστές του εγκεφάλου και ανακουφίζουν τα συμπτώματα κατάθλιψης
• Αντιψυχωσικά, που χρησιμοποιούνται σε ψυχώσεις όπως η σχιζοφρένεια ή η διπολική διαταραχή
• Β-αναστολείς, που μειώνουν τα καρδιαγγειακά συμπτώματα όπως η υπέρταση ή η στηθάγχη
• Μετφορμίνη, που χρησιμοποιούνται για τη ρύθμιση του διαβήτη τύπου 2
• Αναστολείς αντλίας πρωτονίων που μειώνουν το οξύ του στομάχου και αντιμετωπίζουν τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, τη δυσπεψία και τα έλκη
• Βενζοδιαζεπίνες, που χορηγούνται για άγχος ή διαταραχές ύπνου

Ποια φάρμακα είχαν τη μεγαλύτερη επίδραση

Εκτός από τα αντιβιοτικά, σημαντική επίδραση στο μικροβίωμα είχαν οι β-αναστολείς, οι βενζοδιαζεπίνες, τα κορτικοστεροειδή, οι αναστολείς αντλίας πρωτονίων, η μετροφρμίνη και τα αντικαταθλιπτικά, με τα αποτελέσματα να διατηρούνται για χρόνια μετά τη λήψη τους.

Όσο περισσότερο καιρό λάμβαναν οι συμμετέχοντες τα φάρμακα και όσο περισσότερους τύπους φαρμάκων έπαιρναν, τόσο ισχυρότερη ήταν η επίδραση. Οι συνδυασμοί φαρμάκων είχαν συσσωρευτικό αποτέλεσμα, αλλά από μεμονωμένα φάρμακα, οι βενζοδιαζεπίνες προκάλεσαν τη μεγαλύτερη αρνητική επίδραση.

Οι ερευνητές επισήμαναν ότι, επειδή τα περισσότερα φάρμακα λαμβάνονται σε μακροχρόνια βάση, οι φυσιολογικές τους επιδράσεις ενδέχεται να είναι ακόμη πιο έντονες.

Η Elin Org, επικεφαλής της Ομάδας Έρευνας Μικροβιώματος στο Πανεπιστήμιο του Tartu, τόνισε στο Medical News Today:

«Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι ακόμη και η παλαιότερη χρήση φαρμάκων μπορεί να αφήσει διαρκές αποτύπωμα. Διαπιστώσαμε επίσης ότι ακόμη και μέσα στην ίδια κατηγορία, διαφορετικά φάρμακα μπορεί να επηρεάζουν το μικροβίωμα με πολύ διαφορετικούς τρόπους. Αν δύο φάρμακα έχουν την ίδια αποτελεσματικότητα, οι γιατροί μπορούν να επιλέγουν εκείνο που επηρεάζει λιγότερο το μικροβίωμα του εντέρου».

Για παράδειγμα, από τις βενζοδιαζεπίνες, η αλπραζολάμη (Xanax) είχε πολύ εντονότερη επίδραση στο μικροβίωμα σε σχέση με τη διαζεπάμη (Valium), κάτι που, όπως σημείωσαν οι ερευνητές, αξίζει περαιτέρω διερεύνηση.

Πώς τα φάρμακα επηρεάζουν το μικροβίωμα του εντέρου

Το μικροβίωμα του εντέρου, που αποτελείται από περίπου 100 τρισεκατομμύρια βακτήρια, μύκητες και ζύμες, παίζει κρίσιμο ρόλο στην υγεία και την ασθένεια. Ένα υγιές μικροβίωμα χαρακτηρίζεται από μεγάλη ποικιλία μικροοργανισμών και ισορροπία με τον οργανισμό.

Η διατροφή, τα αντιβιοτικά και η ηλικία είναι παράγοντες που μπορούν να διαταράξουν αυτή την ισορροπία. Η διαταραχή του μικροβιώματος του εντέρου έχει συνδεθεί με φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου, παχυσαρκία, αλλεργίες, άσθμα, διαβήτη τύπου 2, καρδιαγγειακά νοσήματα και αυτοάνοσα.

Τα αντιβιοτικά, ιδιαίτερα τα ευρέος φάσματος, καταστρέφουν τόσο τα επιβλαβή όσο και τα ωφέλιμα βακτήρια. Όπως εξήγησε ο Firoozi, και άλλα φάρμακα μπορεί να επηρεάζουν το μικροβίωμα με διαφορετικούς μηχανισμούς:

«Φάρμακα όπως τα αντικαταθλιπτικά, οι β-αναστολείς και οι βενζοδιαζεπίνες επηρεάζουν την κινητικότητα του εντέρου, γεγονός που μπορεί να αλλάξει τη σύσταση των βακτηρίων. Οι αναστολείς αντλίας πρωτονίων επηρεάζουν τη μικροβιακή ισορροπία επειδή μειώνουν το γαστρικό οξύ, το οποίο λειτουργεί ως φυσική άμυνα ενάντια στην υπερανάπτυξη βακτηρίων».

Πρόσθεσε ότι οι βενζοδιαζεπίνες ενδέχεται να επηρεάζουν και τις διατροφικές συνήθειες, κάτι που συνδέεται άμεσα με την υγεία του μικροβιώματος.

Πώς να περιορίσετε τις αρνητικές επιδράσεις των φαρμάκων

Ο Firoozi υπογράμμισε ότι πρέπει πάντα να ακολουθείτε τις οδηγίες του γιατρού σας και να λαμβάνετε τα φάρμακα μόνο για όσο διάστημα είναι απολύτως απαραίτητο.

«Ειδικά με τις βενζοδιαζεπίνες, η μακροχρόνια χρήση πρέπει να αποφεύγεται, καθώς προκαλεί εξάρτηση και έχει συνδεθεί με γνωστική κατάπτωσης», σημείωσε.

Επιπλέον, συνέστησε να ακολουθείτε διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες και χαμηλή σε λιπαρά, να περιορίζετε το κόκκινο και επεξεργασμένο κρέας, να αποφεύγετε τα επεξεργασμένα τρόφιμα και να ασκείστε τακτικά, ώστε να ενισχύετε τη συνολική υγεία του εντέρου.