Αν και οι σύγχρονες θεραπείες έχουν αλλάξει την πορεία της αντιμετώπισης του καρκίνου, έχουν ένα βασικό μειονέκτημα: εξαρτώνται από τη δύναμη του ανοσοποιητικού συστήματος. Για όσους η ανοσία έχει εξασθενήσει, λόγω χημειοθεραπείας ή ακτινοθεραπείας, αυτές οι θεραπείες συχνά δεν είναι αποτελεσματικές.
Για να αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα, μια ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον καθηγητή Eijiro Miyako από το Ινστιτούτο Προηγμένων Επιστημών και Τεχνολογίας της Ιαπωνίας ανέπτυξε μια πρωτοποριακή αντικαρκινική θεραπεία που δρα ανεξάρτητα από την ανοσολογική απόκριση του οργανισμού. Η προσέγγιση αυτή βασίζεται σε ένα ιδιαίτερο μικροβιακό σύστημα, που αποτελεί τη βάση μιας νέας κατηγορίας θεραπειών με βακτήρια.
Η ιδέα να χρησιμοποιηθούν βακτήρια για την αντιμετώπιση του καρκίνου δεν είναι καινούρια. Το 1868, ο Γερμανός γιατρός Busch είχε παρατηρήσει ότι ένας ασθενής του, που είχε μολυνθεί σκόπιμα με βακτήρια, παρουσίασε ύφεση του όγκου του. Αρκετά χρόνια αργότερα, το 1893, ο William Coley ανέπτυξε θεραπείες βασισμένες σε βακτήρια, οι οποίες έθεσαν τα θεμέλια για τις σημερινές ανοσοθεραπείες, όπως οι αναστολείς σημείων ελέγχου και οι θεραπείες με κύτταρα CAR-T.
Δύο βακτήρια σε ισορροπία
Η νέα θεραπεία ξεπερνά αυτό το εμπόδιο. Αποτελείται από δύο φυσικά βακτήρια:
- Proteus mirabilis (A-gyo), ένα βακτήριο που ζει φυσικά μέσα σε όγκους
- Rhodopseudomonas palustris (UN-gyo), ένα φωτοσυνθετικό βακτήριο
Τα δύο βακτήρια συνεργάζονται για να καταστρέψουν τα καρκινικά κύτταρα τόσο σε ζωικά όσο και σε ανθρώπινα μοντέλα, ακόμη και όταν η λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος είναι μειωμένη. Η θεραπεία έχει δείξει υψηλή συμβατότητα με τον ανθρώπινο οργανισμό και περιορισμένες παρενέργειες, μεταξύ των οποίων και η αποφυγή του συνδρόμου απελευθέρωσης κυτοκινών (CRS), μιας επικίνδυνης φλεγμονώδους αντίδρασης του ανοσοποιητικού.
Το UN-gyo ενεργοποιείται μόνο όταν βρίσκεται σε συνδυασμό με το A-gyo, λειτουργώντας ως ρυθμιστής που περιορίζει τη βλαπτική δράση των βακτηρίων και αυξάνει την ακρίβεια της αντικαρκινικής δράσης.
Πώς δρα η νέα θεραπεία
Η αντικαρκινική δράση του νέου μικροβιακού συστήματος βασίζεται σε μια σειρά από συντονισμένους μηχανισμούς:
- Εντοπίζει και καταστρέφει με ακρίβεια τα αγγεία και τα κύτταρα των όγκων
- Υφίσταται μεταβολές στη δομή του βακτηρίου A-gyo (σε μορφή νηματοποίησης), οι οποίες ενεργοποιούνται από μεταβολίτες που υπάρχουν στους όγκους και ενισχύουν την ικανότητά του να σκοτώνει τα καρκινικά κύτταρα
- Μεταβάλλει την αναλογία των δύο βακτηρίων μέσα στο μικροπεριβάλλον του όγκου, από περίπου 3:97 (A-gyo προς UN-gyo) σε περίπου 99:1, αυξάνοντας τη θεραπευτική του ισχύ
- Μειώνει την τοξικότητα και τις παρενέργειες, αποτρέποντας την εμφάνιση του CRS
«Ετοιμαζόμαστε να δημιουργήσουμε μια νεοφυή επιχείρηση για να προωθήσουμε την τεχνολογία αυτή και ελπίζουμε να ξεκινήσουμε κλινικές δοκιμές μέσα στα επόμενα έξι χρόνια», εξήγησε ο καθηγητής Miyako. «Ένα νέο κεφάλαιο στη βακτηριακή θεραπεία του καρκίνου, που ερευνάται εδώ και πάνω από 150 χρόνια, ξεκινά επιτέλους».
Η μέθοδος αυτή μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα για ασθενείς με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, προσφέροντας μια λύση εκεί όπου οι κλασικές ανοσοθεραπείες δεν μπορούν να λειτουργήσουν. Πρόκειται για μια σημαντική εξέλιξη που σηματοδοτεί την αρχή μιας πραγματικά ανεξάρτητης από το ανοσοποιητικό σύστημα αντικαρκινικής θεραπείας.
Τα αποτελέσματα της έρευνας δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Nature Biomedical Engineering.
