Η απιστία είναι μια από τις πιο παλιές προκλήσεις που έχει αντιμετωπίσει η ανθρώπινη μονογαμία. Οι εκτιμήσεις για το πόσο συχνά συμβαίνει ποικίλλουν: από 20% έως 25% στα παντρεμένα ζευγάρια, μέχρι περίπου 75% των ανδρών και 68% των γυναικών που βρίσκονται σε δεσμευμένες αλλά μη έγγαμες σχέσεις, ανάλογα με τη μελέτη και τον ορισμό της απιστίας. Η ακριβής της συχνότητα δεν είναι γνωστή, καθώς πολλοί διστάζουν να παραδεχτούν ότι πρόδωσαν έναν σύντροφο, ενώ υπάρχει και αυξανόμενη ασάφεια σχετικά με το τι θεωρείται απιστία.

«Μετράει αν πρόκειται μόνο για συναισθηματική απιστία ή για μια σχέση μέσω διαδικτύου; Πολλοί διαφωνούν σχετικά με το τι είναι απιστία και αρκετοί από όσους έχουν απατήσει στο παρελθόν διστάζουν να ονοματίσουν της συμπεριφορές τους ως ‘απιστία’», είπε στο Psychology Today η σύμβουλος σχέσεων, Esther Perel.

Όποιο κι αν είναι το ποσοστό, οι ειδικοί έχουν ανακαλύψει ορισμένους παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα να απατήσει κάποιος. Δείτε ποιοι είναι αυτοί παρακάτω.

1. Ηθική αποστασιοποίηση και καχυποψία

Ακόμη και άνθρωποι που πιστεύουν βαθιά ότι η απιστία είναι λάθος μπορεί να την διαπράξουν. Έρευνες δείχνουν ότι αυτό μπορεί να οφείλεται σε μια ψυχολογική στρατηγική που ονομάζεται «ηθική αποστασιοποίηση», δηλαδή η ικανότητα κάποιου να παρακάμπτει τη δική του ηθική πυξίδα και να ενεργεί ενάντια στις αξίες του χωρίς να νιώθει ενοχές.

Σε αυστριακή μελέτη του 2023, όσοι συγκέντρωσαν υψηλές βαθμολογίες σε κλίμακες ηθικής αποστασιοποίησης ήταν πιο πιθανό να απατήσουν. Ήταν επίσης πιο καχύποπτοι απέναντι στον σύντροφό τους, κλασικό παράδειγμα προβολής, δηλαδή της τάσης να αποδίδουμε στους άλλους όσα σκεφτόμαστε ή κάνουμε οι ίδιοι.

2. Προηγούμενη απιστία

Αν και κάποιοι απατούν μία ή δύο φορές και δεν το ξανακάνουν ποτέ, το ιστορικό απιστίας αποτελεί ισχυρό δείκτη μελλοντικής επανάληψης. Μελέτη του 2018 στο Archives of Sexual Behavior, η οποία παρακολούθησε 484 ενήλικες σε δύο διαφορετικές σχέσεις, έδειξε ότι όσοι είχαν απατήσει στην πρώτη ήταν τρεις φορές πιο πιθανό να απατήσουν και στη δεύτερη. Το να γνωρίζετε αν ο σύντροφός σας έχει στο παρελθόν προδώσει κάποιον μπορεί να σας δώσει σημαντικά στοιχεία για τη συμπεριφορά του.

3. ΔΕΠΥ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας)

Δεν απατούν όλοι όσοι έχουν ΔΕΠΥ, όμως έρευνες δείχνουν ότι η διαταραχή μπορεί να αυξήσει ελαφρώς τον κίνδυνο απιστίας.

«Τα άτομα με ΔΕΠΥ συχνά αναζητούν καινούρια ερεθίσματα και υψηλά επίπεδα διέγερσης. Παράλληλα, δυσκολεύονται να ελέγξουν παρορμήσεις ή να σκεφτούν τις μακροπρόθεσμες συνέπειες μπροστά σε κάτι έντονα ελκυστικό, όπως ένας πιθανός ερωτικός σύντροφος εκτός σχέσης», είπε η Perel.

4. Ορισμένες διαταραχές προσωπικότητας

Δεν προκαλεί έκπληξη ότι τα άτομα με ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας είναι πιο πιθανό να απατήσουν. Η έλλειψη ενσυναίσθησης, η ανάγκη για θαυμασμό, η παρορμητικότητα και η αίσθηση δικαιώματος εξηγούν αυτή την τάση. Επίσης, η οριακή διαταραχή προσωπικότητας αυξάνει την πιθανότητα απιστίας, καθώς όσοι την αντιμετωπίζουν συχνά αναζητούν επιβεβαίωση ή προσοχή μέσω του σεξ, ή προσπαθούν να διαχειριστούν τον φόβο εγκατάλειψης μέσα από εξωσυζυγικές σχέσεις.

5. Η εποχή του χρόνου

Η απιστία φαίνεται να έχει και εποχικό χαρακτήρα. Μελέτη του Πανεπιστημίου της Φλόριντα το 2017 έδειξε ότι τα περιστατικά απιστίας αυξάνονται τους καλοκαιρινούς μήνες. Αυτό μπορεί να συμβαίνει επειδή το καλοκαίρι οι μετακινήσεις και τα ταξίδια πολλαπλασιάζονται, δημιουργώντας περισσότερες ευκαιρίες για απιστία. Επίσης, η ζέστη και η πιο χαλαρή διάθεση κάνουν τους πειρασμούς δυσκολότερους να αποφευχθούν. Η υψηλή θερμοκρασία φαίνεται να μειώνει τον αυτοέλεγχο, κάνοντας πιο εύκολη την υποχώρηση σε έναν ελκυστικό πειρασμό εκτός σχέσης.

Τι σημαίνουν όλα αυτά

Αν κάποιοι από τους παραπάνω παράγοντες ισχύουν για εσάς ή τον σύντροφό σας, δεν υπάρχει λόγος να ανησυχείτε, καθώς δεν αποτελούν εγγύηση ότι κάποιος από τους δύο θα απιστήσει.

Συμφωνήστε τι θεωρείτε απιστία, πού βρίσκονται τα όριά σας και πώς θα αντιμετωπίζατε ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Αυτή η συζήτηση είναι κρίσιμη για κάθε ζευγάρι, γιατί ανοίγει τον δρόμο για ειλικρίνεια και καλύτερη επικοινωνία σχετικά με το τι χρειάζεστε ώστε να διατηρηθεί η πίστη και η σταθερότητα στη σχέση.