Το τσάι του βουνού είναι ένα φυτό που ανήκει στο γένος Σιδηρίτις (Sideritis) και χρησιμοποιείται ευρέως στις χώρες της Μεσογείου ήδη από την αρχαιότητα.
Μάλιστα, αναφορές για το σιδερίτη υπάρχουν σε κείμενα που άφησε πίσω ο πατέρας της φαρμακογνωσίας, Διοσκουρίδης ο Πεδάνιος, καθώς και ο Θεόφραστος, γνωστός βοτανολόγος και διάδοχος του Αριστοτέλη στην Περιπατητική Σχολή.
Οι θεραπευτικές ιδιότητες που απέδιδαν στο τσάι του βουνού οι αρχαίοι Έλληνες φαίνεται να επιβεβαιώνονται από τη διεθνή βιβλιογραφία, καθώς υπάρχουν στοιχεία που υποστηρίζουν πως το συγκεκριμένο φυτό έχει διάφορες φαρμακολογικές ιδιότητες.
Τα οφέλη που έχει το τσάι του βουνού για τον οργανισμό
Αντιοξειδωτικές ιδιότητες
Η σύνθεση του ελληνικού τσαγιού του βουνού περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα δραστικών ουσιών, συμπεριλαμβανομένων αιθέριων ελαίων, φλαβονοειδών, τερπενίων και πολυφαινολών. Αυτές οι ενώσεις είναι υπεύθυνες για τα διάφορα θεραπευτικά αποτελέσματα του τσαγιού (αντιφλεγμονώδη, αντιοξειδωτικά και αντιμικροβιακά).
Όπως αναφέρεται σε σχετική μελέτη, οι αντιοξειδωτικές ιδιότητες του Sideritis είναι αντίστοιχες με εκείνες του πράσινου τσαγιού. Σημειώνουμε ότι οι αντιοξειδωτικές ουσίες που περιέχονται στο τσάι του βουνού προστατεύουν τον οργανισμό από το οξειδωτικό στρες και τις ελεύθερες ρίζες, οι οποίες συσσωρεύονται στο σώμα καθώς γερνάμε ή αρρωσταίνουμε.
Επιπλέον, σύμφωνα με τη Mayo Clinic, τα φυσικά αντιοξειδωτικά που λαμβάνουμε από τη διατροφή ή διάφορα φυσικά αφεψήματα, θεωρείται ότι δρουν προστατευτικά κατά του καρκίνου και άλλων χρόνιων νοσημάτων.
Φυσικό αντιφλεγμονώδες και αναλγητικό
Η χρήση του τσαγιού του βουνού για τις αντιφλεγμονώδεις και αναλγητικές του ιδιότητες υποστηρίζεται από εργαστηριακές μελέτες, αν και χρειάζεται περεταίρω έρευνα σε ανθρώπους.
Ειδικότερα, μελέτες έδειξαν ότι εκχυλίσματα της ποικιλίας S. scardica προκαλούσαν σημαντική μείωση του οιδήματος σε ποντίκια σε μοντέλο επαγόμενου οιδήματος με καραγενίνη. Για παράδειγμα, εκχύλισμα διαιθυλαιθέρα και n-βουτανόλης μείωσαν το οίδημα κατά περίπου 48-54 %, τιμές παρόμοιες με το φάρμακο αναφοράς.
Σε μελέτες που αφορούσαν άλλα είδη του γένους Sideritis έχουν καταγραφεί και αναλγητικά αποτελέσματα — δηλαδή μείωση της αντίδρασης σε ερεθίσματα πόνου. Για παράδειγμα, σε δοκιμές με το είδος Sideritis candicans παρατηρήθηκε ότι εκχυλίσματα μείωσαν την ανταπόκριση σε πόνο που επαγόταν με οξικό οξύ σε ποντίκια.
Προστασία κατά του Αλτσχάιμερ
Μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε από Γερμανούς ερευνητές πριν από μερικά χρόνια, διαπίστωσε ότι το τσάι του βουνού και συγκεκριμένα το είδος που συναντάμε στον Όλυμπο (Sideritis scardica) επηρεάζει την αναστολή της επαναπρόσληψης ουσιών του εγκεφάλου, με τις οποίες διεκπεραιώνεται η μεταφορά μηνυμάτων από το ένα εγκεφαλικό κύτταρο στο άλλο (ουσίες που λέγονται νευροδιαβιβαστές).
Ειδικότερα, οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι τα ποντίκια που λάμβαναν εκχύλισμα από τσάι του βουνού παρουσίασαν σημαντική μείωση του β-αμυλοειδούς, μια πρωτεΐνη που θεωρείται πως όταν συσσωρεύεται αποτελεί παράγοντα που προκαλεί τη νόσο του Αλτσχάιμερ.
Προστασία του καρδιαγγειακού
Υπάρχουν ενδείξεις ότι το τσάι του βουνού μπορεί να έχει θετικές επιδράσεις στο καρδιαγγειακό σύστημα. Σε μια μελέτη σε ζώα που δημοσιεύτηκε 2024, η κατανάλωση του συγκεκριμένου αφεψήματος συνδέθηκε με χαμηλότερη αρτηριακή πίεση, καθώς και διαστολή των αιμοφόρων αγγείων, μειώνοντας την αρτηριακή πίεση και το στρες στον καρδιακό μυ. Απαιτούνται περεταίρω μελέτες σε ανθρώπους για να επιβεβαιωθούν τα συγκεκριμένα ευρήματα.
Προωθεί την καλή υγεία του πεπτικού συστήματος
Μελέτη σε ζώα κατέγραψε ότι διάφορα εκχυλίσματα του S. scardica είχαν γαστροπροστατευτική δράση: στην έρευνα χορηγήθηκαν εκχυλίσματα (αιθανόλη, διαιθυλαιθέρας, αιθυλοακετάτη, n-βουτανόλη) και επακολούθησε πρόκληση έλκους με αιθανόλη σε ποντίκια· τα εκχυλίσματα μείωσαν τον αριθμό και το μέγεθος των έλκων σημαντικά και η δράση τους ήταν συγκρίσιμη με τη ρανιτιδίνη.
Επίσης, το φυτό αναφέρεται στην παραδοσιακή χρήση για «ήπιες στομαχικές και εντερικές ενοχλήσεις». Συγκεκριμένα, η European Medicines Agency (EMA) στο φύλλο αξιολόγησης του προϊόντος «Sideritis herba» αναφέρει ότι η χρήση αφορά ανακούφιση από ήπια στομαχικά ή εντερικά επεισόδια.
