Οι άνθρωποι που εκτίθενται σε έντονο φως τη νύχτα φαίνεται πως διατρέχουν έως και 50% υψηλότερο κίνδυνο για καρδιοπάθειες, σύμφωνα με νέα μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο JAMA Network Open. Αντίθετα, η έκθεση στο φως της ημέρας μπορεί να προστατεύει την καρδιά, ενισχύοντας τους φυσιολογικούς κιρκάδιους ρυθμούς.
Ειδικότερα, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι τα άτομα άνω των 40 ετών που εκτίθενται σε έντονα φώτα τη νύχτα αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο για καρδιακές παθήσεις, όπως εγκεφαλικό και καρδιακή ανεπάρκεια. Μάλιστα, οι γυναίκες εμφάνισαν ισχυρότερη συσχέτιση για την καρδιακή ανεπάρκεια και τη στεφανιαία νόσο, ενώ οι νεότεροι συμμετέχοντες είχαν υψηλότερο κίνδυνο για καρδιακή ανεπάρκεια και κολπική μαρμαρυγή.
Πώς το τεχνητό φως επηρεάζει την υγεία
Η σωστή λειτουργία του καρδιαγγειακού συστήματος εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το κατά πόσο καλά είναι ρυθμισμένος ο κιρκάδιος ρυθμός, ο οποίος επηρεάζει την αγγειακή λειτουργία, την ανοχή στη γλυκόζη, τα επίπεδα ορμονών, την αρτηριακή πίεση και τον καρδιακό ρυθμό. Όταν αυτοί οι ρυθμοί διαταράσσονται (π.χ.: λόγω της έκθεσης σε έντονο τεχνητό φως τη νύχτα), τότε αυξάνονται η πίεση και ενισχύεται η φλεγμονή, ενώ μειώνεται η μεταβλητότητα του καρδιακού ρυθμού.
Μελέτες σε ζώα έχουν δείξει ότι η παρατεταμένη διαταραχή του κιρκάδιου ρυθμού μπορεί να προκαλέσει δομικές αλλαγές στην καρδιά και να επιδεινώσει την καρδιακή ανεπάρκεια. Παράλληλα, επιδημιολογικά δεδομένα έχουν συνδέσει την εργασία σε βάρδιες με αυξημένη θνησιμότητα από καρδιαγγειακές αιτίες, στεφανιαία νόσο και καρδιακή ανεπάρκεια.
Επιπλέον, η έκθεση στο φως τη νύχτα αποτελεί βασική πηγή διαταραχής του κιρκάδιου και έχει συσχετιστεί με αυξημένα ποσοστά στεφανιαίας νόσου και εγκεφαλικού, καθώς και με παθήσεις όπως η παχυσαρκία, ο διαβήτης και η υπέρταση. Ωστόσο, οι περισσότερες προηγούμενες μελέτες βασίστηκαν σε δορυφορικές μετρήσεις εξωτερικού φωτισμού ή σε μικρά δείγματα, χωρίς άμεση μέτρηση της ατομικής έκθεσης στο φως.
Σε παλαιότερη έρευνα με αισθητήρες φωτός στον καρπό περίπου 89.000 συμμετεχόντων της UK Biobank, είχε διαπιστωθεί ότι οι πιο φωτεινές νύχτες συνδέονταν με αυξημένη καρδιομεταβολική θνησιμότητα και μεγαλύτερο κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2. Με βάση αυτά τα δεδομένα, η νέα μελέτη εξέτασε εάν η έκθεση στο φως της ημέρας και της νύχτας μπορεί να προβλέψει την εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων σε βάθος 9,5 ετών.
Οι κίνδυνοι του έντονου τεχνητού φωτός τη νύχτα
Η ανάλυση ανέδειξε δύο βασικές περιόδους έκθεσης: την ημερήσια (7:30 π.μ.–8:30 μ.μ.) και τη νυχτερινή (12:30 π.μ.–6:00 π.μ.). Οι ερευνητές εντόπισαν τα καρδιαγγειακά συμβάματα (όπως εγκεφαλικό, κολπική μαρμαρυγή, καρδιακή ανεπάρκεια, έμφραγμα του μυοκαρδίου και στεφανιαία νόσο) και όσοι είχαν προϋπάρχουσα καρδιαγγειακή νόσο εξαιρέθηκαν.
Αναλύθηκαν δεδομένα από 88.905 συμμετέχοντες με μέση ηλικία 62,4 ετών, εκ των οποίων το 57% ήταν γυναίκες. Η μέση περίοδος παρακολούθησης ήταν 7,9 έτη.
Η έκθεση στο φως τη νύχτα εμφάνισε ξεκάθαρη, εξαρτώμενη από την ένταση, σχέση με αυξημένο κίνδυνο για καρδιοπάθειες. Η ημερήσια έκθεση, αντίθετα, συνδέθηκε με χαμηλότερους κινδύνους στα απλά μοντέλα ανάλυσης, χωρίς όμως η σχέση αυτή να παραμένει στατιστικά σημαντική μετά την πλήρη προσαρμογή για τον τρόπο ζωής. Όταν η σωματική δραστηριότητα εξαιρέθηκε από το μοντέλο, η προστατευτική συσχέτιση επανεμφανίστηκε για την καρδιακή ανεπάρκεια και το εγκεφαλικό.
Σε σχέση με όσους ζούσαν στα πιο σκοτεινά περιβάλλοντα, οι συμμετέχοντες που εκτίθεντο στο πιο έντονο φως τη νύχτα είχαν σημαντικά αυξημένους κινδύνους για στεφανιαία νόσο, έμφραγμα του μυοκαρδίου, καρδιακή ανεπάρκεια, κολπική μαρμαρυγή και εγκεφαλικό, ακόμη και μετά την προσαρμογή για όλους τους υπόλοιπους παράγοντες.
Η αύξηση της νυχτερινής έκθεσης στο φως κατά μία τυπική απόκλιση συνδέθηκε με 5–8% υψηλότερο κίνδυνο για όλα τα καρδιαγγειακά συμβάματα. Οι σχέσεις αυτές παρέμειναν σταθερές ακόμη και μετά την προσαρμογή για πολυγονιδιακό κίνδυνο, κάτι που υποδηλώνει ότι η γενετική προδιάθεση δεν εξηγεί τα αποτελέσματα.
«Συνολικά, τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι ο τεχνητός φωτισμός τη νύχτα μπορεί να αποτελεί έναν τροποποιήσιμο περιβαλλοντικό παράγοντα κινδύνου για καρδιοπάθειες, επισημαίνοντας τη σημασία της διατήρησης σκοτεινών νυχτών και επαρκούς έκθεσης στο φως της ημέρας στο πλαίσιο των στρατηγικών για την υγεία των πόλεων», κατέληξαν οι ερευνητές.
Πώς θα μειώσετε τον κίνδυνο καρδιοπαθειών
Διατηρείτε χαμηλό φωτισμό τη νύχτα
Στο υπνοδωμάτιο και στους χώρους όπου χαλαρώνετε το βράδυ, προτιμήστε χαμηλής έντασης φωτισμό (θερμό, κιτρινωπό φως) και αποφύγετε τις λάμπες LED υψηλής φωτεινότητας.
Αποφύγετε τις φωτεινές οθόνες πριν τον ύπνο
Η έκθεση σε φως από κινητά, υπολογιστές ή τηλεοράσεις το βράδυ καθυστερεί την έκκριση μελατονίνης και απορρυθμίζει τους κιρκάδιους ρυθμούς. Ιδανικά, κλείστε τις οθόνες τουλάχιστον 1 ώρα πριν τον ύπνο.
Εκτεθείτε σε φυσικό φως τη μέρα
Η έκθεση στο φυσικό φως του ήλιου το πρωί βοηθά στη ρύθμιση των κιρκάδιων ρυθμών και προστατεύει το καρδιαγγειακό σύστημα. Αν εργάζεστε σε εσωτερικό χώρο, κάντε μικρά διαλείμματα έξω ή κοντά σε φυσικό φως.
Αποφύγετε το φως τη νύχτα από εξωτερικές πηγές
Αν μένετε σε περιοχή με έντονο φωτισμό δρόμου ή φωτεινές επιγραφές, μειώστε την είσοδο του φωτός στο υπνοδωμάτιο όσο το δυνατόν περισσότερο (π.χ. κλείνοντας το παντζούρι ή επιλέγοντας κουρτίνες συσκότισης).
Διατηρήστε ένα σταθερό πρόγραμμα ύπνου
Η συνέπεια στην ώρα ύπνου και αφύπνισης βοηθά το σώμα να συγχρονίσει τον κιρκάδιο ρυθμό, μειώνοντας την επίδραση του τεχνητού φωτός.
Ελέγξτε άλλους παράγοντες κινδύνου
Ο φωτισμός είναι ένας μόνο παράγοντας. Η σωστή διατροφή, η άσκηση, ο έλεγχος της πίεσης και της χοληστερίνης παραμένουν καθοριστικά για την πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων.
