Το σαφράν ή κρόκος Κοζάνης (Crocus sativus) είναι ένα από τα πιο εκλεκτά και αρωματικά μπαχαρικά. Χρησιμοποιείται συχνά στα κοκκινιστά φαγητά, αλλά και σε διάφορα αφεψήματα, προσφέροντας ιδιαίτερο χρώμα και γεύση. Εκτός όμως από την αξία του στη μαγειρική, το σαφράν διαθέτει πολλαπλά οφέλη για την υγεία, χάρη στις ισχυρές αντικαταθλιπτικές και αντιοξειδωτικές του ιδιότητες.

Στην Ελλάδα παράγεται σαφράν εξαιρετικής ποιότητας, με τον Κρόκο Κοζάνης να έχει λάβει πιστοποίηση ΠΟΠ. Όπως αναφέρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, «ο κρόκος Κοζάνης ΠΟΠ, ή ελληνικό σαφράν, είναι γνωστός για την εξαιρετική του ποιότητα, το ζωηρό χρώμα και την έντονη γεύση του. Η συγκομιδή, η ξήρανση και η συσκευασία του πραγματοποιούνται με μια παραδοσιακή μέθοδο που χρονολογείται από την αρχαιότητα».

Τα οφέλη του κρόκου Κοζάνης

Σύμφωνα με το «Health Line», το σαφράν είναι πλούσιο σε φυτικές χημικές ενώσεις που λειτουργούν ως αντιοξειδωτικά, προστατεύοντας τα κύτταρα από τις ελεύθερες ρίζες και το οξειδωτικό στρες.

Μεταξύ αυτών ξεχωρίζουν η κροκίνη και η κροκετίνη, ουσίες που:

• διαθέτουν αντικαταθλιπτικές ιδιότητες
• προστατεύουν τα εγκεφαλικά κύτταρα από εκφυλιστικές νόσους
• μειώνουν τις φλεγμονές
• περιορίζουν την όρεξη
• συμβάλλουν στην απώλεια βάρους

Επιπλέον, η σαφρανάλη έχει συσχετιστεί με βελτίωση της διάθεσης, της μνήμης και των γνωστικών ικανοτήτων, ενώ η καμφερόλη, που βρίσκεται στα πέταλα του φυτού, φαίνεται να έχει πιθανές αντικαρκινικές ιδιότητες.

Εργαστηριακές μελέτες έχουν δείξει ότι οι ενώσεις του σαφράν μπορούν να επιβραδύνουν ή να εξουδετερώσουν την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων στο παχύ έντερο, στους πνεύμονες και στον προστάτη. Επιπλέον, η κροκίνη φαίνεται ότι ενισχύει την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων της χημειοθεραπείας, καθιστώντας τα καρκινικά κύτταρα πιο ευάλωτα. Ωστόσο, τα ευρήματα αυτά προέρχονται κυρίως από εργαστηριακές έρευνες και χρειάζονται περισσότερες μελέτες σε ανθρώπους για να επιβεβαιωθεί η δράση του σαφράν.

Το σαφράν ως «ηλιαχτίδα»

Το σαφράν έχει χαρακτηριστεί από τους επιστήμονες ως «μπαχαρικό-ηλιαχτίδα», αφού έχει φανεί ότι μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης και άλλων ψυχικών διαταραχών, πάντα σε συνδυασμό με την κατάλληλη ιατρική αγωγή.

Μια μετα-ανάλυση πέντε ερευνών έδειξε ότι τα συμπληρώματα διατροφής με κρόκο ήταν πιο αποτελεσματικά από τα placebo στην ανακούφιση των συμπτωμάτων ήπιας έως μέτριας κατάθλιψης. Παράλληλα, μελέτες έδειξαν θετικά αποτελέσματα σε άτομα με αγχώδη διαταραχή, καθώς και σε γυναίκες με επιλόχειο κατάθλιψη.

Ποιοι πρέπει να το αποφεύγουν

Η ενδεδειγμένη ποσότητα για να αποκομίσετε τα οφέλη του σαφράν είναι περίπου 30 mg ημερησίως. Ωστόσο, σύμφωνα με το «Medical News Today», θα πρέπει να αποφεύγετε την κατανάλωση άνω του 1,5 γρ. την ημέρα.

Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται κατά την εγκυμοσύνη. Μελέτες έχουν δείξει ότι η κατανάλωση άνω των 5 γρ. ημερησίως αυξάνει τον κίνδυνο αποβολής και άλλων επιπλοκών.

Τέλος, άτομα με αλλεργία στο σαφράν πρέπει να το αποφεύγουν εντελώς, όπως ισχύει και για κάθε είδους αλλεργία.